versie: 18-12-2016 - redactie: Bart FM Droog - zie ook: NPE X-files
Biografie | Dichtbundels |Bloemlezing | Google | Bronnen

Johan Borgman Geboren te: Groningen, 07-06-1889 Gestorven te: Oosterbeek, 09-01-1976 Volledige naam: Johan Borgman Naamsvarianten: J. Borgman Pseudoniemen: Yszon

zie: - Groninger dichters

Dichter, prozaïst, kunstschilder, helderziende en paranormaal genezer.

Borgman groeide op in Groningen, waar zijn vader werkte als onderwijzer aan het Guyot Instituut. Als kind al zou hij een hond van een dodelijke halsziekte genezen hebben.

'Borgman maakt kennis met de poëzie dankzij zijn lerares Nederlands op de HBS in Groningen, aan wie hij zijn bundel (1912) opdraagt.'¹ Na het voltooien van de HBS werd hij administrateur bij een cementfabriek te Assen. Hij bleef in Groningen wonen en pendelde dagelijks met de trein naar de Drentse hoofdplaats.

Borgman debuteerde in januari 1908 met het gedicht 'De dood is nabij: de nacht is daar' in het literaire tijdschrift Europa. Willem Kloos had met de jonge Borgman contact over zijn werk en zorgde als redacteur van De Nieuwe Gids er waarschijnlijk voor dat Borgman in dit tijdschrift kon publiceren (1909-1917). Borgman correspondeerde ook met Frans Bastiaanse en P.C. Boutens en kende H.N. Werkman. Jan Greshoff nodigde hem in 1909 uit om plaats te nemen in de redactie van het blad Ontwaking.²

In 1912 verschijnt zijn door Willem Kloos verzorgde debuutbundel. Critici als Israël Querido en Karel van de Woestijne tonen zich niet enthousiast. Van de Woestijne noemt Borgmans werk weinig origineel (in De Groene Amsterdammer, 28-09-1913). Querido: 'De heer Borgman mag dichter zijn, maar verzen moet hij nog niet uitgeven (Algemeen Handelsblad, 13-12-1912).'³

Naast Kloos heeft Borgman één groot bewonderaar: August Heyting. De literator en bloemlezer die zo vol van zichzelf was dat hijzelf in de door hem samengestelde bloemlezingen altijd met de meeste gedichten vertegenwoordigd was. Volgens Heyting (in tijdschrift De Kunst, 1913) was Borgman samen met [de romanschrijver] E.G. van Bolhuis (1887-1970) verantwoordelijk voor de herintroductie van het rondeel in Nederland. Naast Heyting, natuurlijk. ⁴

Volgens Heyting - in de essaybundel Groninger dichtkunst en Groninger kritiek (Kottmann, 's-Gravenhage, 1915) - had de jonge Borgman een belangrijke rol in het toenmalige Groninger kunstleven. Of dat klopt of dat dit een verzinsel van Heyting was, zal nader archiefonderzoek moeten uitwijzen.

Circa 1915 verhuisde hij naar Den Haag. Daar werkte hij eerst als bankemployé en later als ambtenaar op het Ministerie van Binnenlandse Zaken. In 1917 verschijnt zijn laatst bekende dichtpublicatie, in De Nieuwe Gids.

Op 15 oktober 1918 vestigde Borgman zich als paranormaal genezer te Amsterdam. Hij huwde in 1920 met zijn vrouw Tine. Dit huwelijk bleef kinderloos. Ze woonden kort in Laren. Het echtpaar verhuisde in het voorjaar van 1920 naar Amsterdam, waar Borgman zich wijdde aan de paranormale geneeskunde en het schilderen. In de periode 1928 - 1937 woonde en werkte hij in Laren (NH). Daarna verhuisde hij terug naar Amsterdam.


[advertentie uit Het Vaderland, 10-05-1930]

Borgman claimde de grootste paranormale geneeskundige praktijk van Nederland te hebben. C.N.M. Renckens, van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, 2010: 'Hij beweerde in zijn ruim 50-jarige carrière meer dan 500.000 mensen te hebben behandeld. Hij behandelde soms wel 90 patiënten per dag en zou 'minstens zes artsen' behandelen, een feit waarop hij zeer trots was. Het tarief was destijds 2,50 gulden per behandeling'.

'Tot zijn kennissenkring behoorden o.a. Ko van Dijk en jhr. Sandberg, terwijl hij ook brieven schreef aan het Koninklijk Huis. Borgman was vrijwel levenslang één van de zeer weinige niet in het verscholene opererende paranormale genezers: ieder ander vreesde toch de strafrechter. Hij heeft zich een aanzienlijk inkomen verworven.'

Zijn vrouw overleed in 1963. C.N.M. Renckens: 'Hij hertrouwde een jaar later, nadat hij van zijn overleden vrouw had 'doorgekregen' dat hij dit huwelijk moest aangaan. Het bleek, aldus zijn biografie, een misleiding: na twee jaar scheidde het paar.'

In 1969 vertrok hij naar Oosterbeek waar hij 1973 als natuurgenezer en kunstschilder werkte. Hij overleed drie jaar later. Hij is begraven op de Amsterdamse begraafplaats Zorgvlied.

Als kunstschilder maakte hij 'mystieke' zeegezichten, waar sommigen helende eigenschappen en voorspellende boodschappen aan toedichtten.

Naar hem is het Johan Borgman College vernoemd. Daar 'worden jarenlange opleidingservaring en specifieke knowhow gebundeld, gericht op de paranormale geneeswijze. Het vormt de spits in de beroepsontwikkeling van de professionele en vakbekwame paranormaal therapeut'.

Bij de Vereniging tegen de kwakzalverij staat hij op de derde plaats in de in de Top 20 van 'belangrijkste kwakzalvers van de twintigste eeuw bekend, in volgorde van kwaadaardigheid'.

Medewerker aan (o.a.) Europa, Stemmen des tijds en De Nieuwe Gids.

Over Johan Borgman

Jennie Bédier. Johan Borgman. Zijn werk, zijn leven. Strengholt, Naarden, 1996. Omvang: 144 p. Biografie. 

terug naar boven

Dichtbundel:

Verzen. C.A.J. van Dishoeck, Bussum, 1912. Omvang: 61 p. Scan boekomslag : www.johanborgman.nl

Proza

Doods-schaduwen en lichtlijnen. [onder ps. Yszon]. Meindert Boogaerdt Jr., Zeist, 1910. Omvang: 8-in [?]

terug naar boven

In de bloemlezing:

Poëzie van Johan Borgman is in deze bloemlezing aangetroffen.

Komrij's Nederlandse poëzie van de 19de t/m de 21ste eeuw in 2000 en enige gedichten. Bert Bakker, Amsterdam, 2004

bronnen

^{1, 2, 3, 4} Evelyne van der Neut. 'Tussen de kieren van de canon: Johan Borgman.' Vooys 31.1, 2013. P. 58-62. Online op:
http://www.hjbc.nl/images/M_images/artikel-borgman-vooys-maart_2013.pdf
C.N.M. Renckens. Plaats 3: Borgman, J. Vereniging tegen de Kwakzalverij, 2010.
Het Johan Borgman College - http://www.hjbc.nl/
Het Johan Borgman Fonds - http://www.johanborgman.nl
Lectuur-Repertorium. Deel 3. A.S.K.B., Vlaamsche Boekcentrale/Nederland's Boekhuis, Antwerpen/Tilburg, 1954.
Weekblad De Kunst, jrg 6, 1913, no. 297, 04-10-1913.
Op http://tijdschriften.kb.nl
Weekblad De Kunst, jrg 6, 1913, no. 303, 15-11-1913.
Op http://tijdschriften.kb.nl (bevat gedichten van Borgman, p. 107 en 108).

Boeken, brieven en/of materiaal van, over en/of aan Johan Borgman bevinden zich in:
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
Letterkundig Museum, Den Haag

naar boven

deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners

© De Nederlandse Poëzie Encyclopedie, 2012-2016