Freerk Melles Dikema - Nederlandse Poëzie Encyclopedie

versie: 05-08-2016 - redacteur: Bart FM Droog
Biografie | Dichtbundels |Bloemlezingen | Google | Bronnen

Freerk Melles Dikema

Geboren te:
Hoogezand, 27-01-1822
Gestorven te:
Groningen, 10-01-1909
Volledige naam:
Freerk Melles Dikema
Naamsvarianten:
F.M. Dikema; Papa Dikema, Vadertje
Pseudoniemen: -

Foto: F.M. Dikema, circa 1890.*
Fotograaf: F.J. von Kolkow.

zie: - Groninger dichters

Hij was gehuwd met Geeske Harings Nauta (ca. 1821-1884). Een van hun zes kinderen was de auteur Mello Dikema (Hoogezand, 1848 - Verenigde Staten 1908).

Dichter, prozaïst en handelsagent. Medefirmant van de steenkolenhandel Dikema en Camphuis.

Freerk Melles Dikema schreef in het Nederlands en Gronings. Hij was een geliefd schrijver van gelegenheids- en ijsgedichten. Kort voor zijn 80ste verjaardag publiceerde de Groninger correspondent van dagblad De Tijd een artikel over hem, waaruit duidelijk wordt dat in ieder geval sommige tijdgenoten hem zagen als dé volksdichter van Groningen:

BRIEVEN UIT DE GRONINGEN

Wie is de wakkere held, dien 't luisterend volk zal eeren
Wie heeft de gaaf, den geest, den moed?
Wie zal hun Gronings lief, hun leed, hun roeping leeren
Wien klopt de vrije borst van 't edelst dichtrenbloed

Op dezen aanhef uit De Génestet's “Volksdichter”, waarin ik mij een kleine gelegenheidswijziging heb veroorloofd, die, de schim van den vriendelijken dichter mij wel zal willen vergeven, antwoord ik met een gerust hart, zeker van de instemming al mijner stadgenooten: „Freerk Melles Dikema".

Evengoed als de koning van Engeland, heeft Groningen, de koningin van het Noorden, haar poëet, alleen met dit verschil, dat de onze blijft buiten bezwaar van de schatkist. Ik weet niet, of Freerk Melles Dikema na zijn dood zal worden opgenomen in de rij onzer vaderlandsche dichters, ook niet, of zijn lijk zal worden bijgezet in het pantheon, waar het jonger geslacht, de generatie van 1880 met zooveel piëteit zijn groote mannen bewaart, maar als ik zeg, dat hem een monument zal worden opgericht in de harten van alle rechtgeaarde Groningers, dan vrees ik geen tegenspraak.

Bij lief en leed, in vreugd en smart klinkt zijn warm woord. Bij het ijsvermaak ons vermaak bij uitnemendheid, als wij 's avonds gezellig en opgewekt de stoere overwinnaars vieren, die in den kortsten tijd met ijzingwekkende snelheid het eerst het eind der spiegelgladde baan bereikten, dan klinkt zijn lied. Ook groote gebeurtenissen in het buitenland wekken [zijn] dichtergeest. Zóó Zola, zóó Dreyfus, zóó de oorlog in Transvaal. Mag ik u een enkel coupletje uit zijn jongste product voorleggen ?

Niet lang meer ruischt een stem
               van hart tot hart langs d'aard,
Die aangroeit tot een storm
                             en meesleurt in zijn vaart.
De bent van Chamberlain
                             en al wat naar hem heet
En al wat menschelijkheid
                             en God voor goud vergeet!
• Mocht mijn dichtergeest,
                                  die heugt, van 80 jaren
De waarheid van mijn dicht
                                   als profetie ervaren!

Men heeft bij het lezen van dit gedicht, dat tot opschrift draagt: “Naar ons beeld” (Genesis 1: 26a), in kringen, waar men het weten kan, gemeesmuild en gemompeld : “Hoe komt “Vadertje” — in de wandeling 's dichters gemoedelijke naam – zoo vroom?” Maar men vergeet, dat onze dichter in een periode des levens is, waarin het nooit geheel verflauwend godsdienstig gevoel in den mensch weer met groote duidelijkheid wordt opgewekt. Want, al is er overdrijving in het woord: “mijn dichtergeest, die heugt van 80 jaren," Freerk Melles Dikema werd geboren den 27n Januari 1822. Ik verklap dit, omdat ik hoop, dat Groningen het 80jarig geboortefeest van zijn poëet met eenigen luister zal vieren.

J.W. v. B. Groningen, 20 Nov. 1901.
De Tijd, 24-11-1901.

naar boven

Dichtbundels:
[alleen werken van 6 of meer pagina's zijn opgenomen]

Godsdienstige feestgalm bij gelegenheid der inwijding van het nieuwe akademiegebouw te Groningen (25 Sept). C.M. van Bolhuis Hoitsema, Groningen, 1850.

Ontboezeming bij de begrafenis van den hoogleraar Mr. Th. van Swinderen, te Groningen op den 16 April 1851. A.L. Scholtens, Groningen, 1851. 8p.
Online op Google Books.

Kransje van edele daden, in dichtmaat geschetst. Wolters, Groningen, 1852. 62p. "Uitgegeven ten voordeele van de ongelukkigen door den brand van den 26sten april 1852, te Foxhol (gemeente Hoogezand)". Online op Google Books.

Hulde aan den goeden geest des tijds. Dichtregelen. Uitgesproken in de jaarl. vergad. van de vereen. "Plaatselijk nut", tot zedelijke en stoffelijke opheffing der armen te hoogezand en Sappemeer. M. Smit, Groningen, 1854.

Een uit velen. Een verhaal uit het volksleven. Wolters, Groningen, 1856. 24p. In dichtvorm. Online op Google Books.

Gedichten en schetsen. J.B. Huber, Groningen, 1865. XVI, 124p. Online op Google Books. Herdruk 1875.

Ontboezeming. Dichtregelen. J.B. Huber, Groningen, 1867. 16p. Online op Google Books.

Gedichten. Met een voorwoord van A. Winkler Prins. [J.B. Huber], Groningen, 1873. 180p.

IJsliedjes. [?], Groningen, 1880. 2de vermeerdere druk bij Erven B. van der Kamp, ca. 1889. 3de vermeerdere druk 1890.

Feestliederen voor ijsvereenigingen. Op vereerend verzoek der directie van de Groninger IJsvereeniging vervaardigd. R.J. Schierbeek, Groningen, 1881. 16p.

Aan Sint Maartenstoren bij Groningen's Academiefeest, 1884. Dichtegelen. opgedragen aan het Groningsch studentencorps. Noordhoff, Groningen, 1884. 15p.

Liederen voor de societeit van handwerkslieden, [?], Groningen, 1887.

Aandenken. Poëzie en proza. (Oud en nieuw). Erven B. van der Kamp, Groningen, 1895. 302p. Op vriendenverzoek met portret.

Onze koninginnen. Een tweetal gedichten. [Erven B. van der Kamp], [Groningen], [1898]. 20p.

naar boven

Bloemlezingen:

Poëzie van Freerk Melles Dikema is (nog) niet in bloemlezingen uit 1900 of later aangetroffen.

naar boven

Bronnen

Afkortingen: KBr en KBDH - Koninklijke Bibliotheek Brussel resp. Den Haag; LR - Lectuur Repertorium; PCG en PCNL - Poëziecentrum Gent resp. Nederland; s.n. / s.l. / s.a. - sine nomine / loco / anno = zonder naam [van uitgeverij] / plaatsnaam / jaartal.

* Foto: Collectie Beeldbank Groningen. NL-GnGRA_1785_10140. RHC Groninger Archieven.
http://beeldbankgroningen.nl/beelden/detail/3a592e52-3476-
ff14-665c-1c8e171085df
J.W. v. B. Brieven uit Groningen. De Tijd, 24-11-1901.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010408145:mpeg21:p005
Brinkman's Catalogus 1850-1882.
http://www.dbnl.org/tekst/brin003185001_01/index.php
Brinkman's Catalogus 1882-1891.
http://www.dbnl.org/tekst/brin003188201_01/index.php
Brinkman's Catalogus 1891-1900.
http://www.dbnl.org/tekst/brin003189101_01/index.php
DNBL: Freerk Melles Dikema.
http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=dike001
J.G. Frederiks en F. Jos. van den Branden. Biographisch woordenboek der Noord- en Zuidnederlandsche letterkunde. L.J. Veen, Amsterdam. 1888-1891.
http://www.dbnl.org/tekst/bran038biog01_01/bran038biog01_01_1127.php
K. ter Laan. Groninger encyclopedie. Deel 1: A-M. Spiering, Groningen, 1954.
P.C. Molhuysen en P.J. Blok (red.). Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 1. A.W. Sijthoff, Leiden, 1911.
http://www.dbnl.org/tekst/molh003nieu01_01/molh003nieu01_01_1170.php
Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek (NNBW): Freerk Melles Dikema.
http://resources.huygens.knaw.nl/retroboeken/nnbw/
#source=1&page=366&view=imagePane
NN. Buitenlandsch Nieuws. Nederland. De Grondwet (USA), 04-02-1890.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110620279:mpeg21:a0041
NN. Kunst- en letternieuws. F.M Dikema †. De Telegraaf, 1-01-1909.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110556331:mpeg21:a0134
Uitgeverij Van der Kamp. Advertentie voor 'IJsliedjes'. Nieuwsblad van het Noorden, 12-02-1895.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010884443:mpeg21:a0067

Boeken, brieven en/of materiaal van, over en/of aan Freerk Melles Dikema bevinden zich in:

British Library, Londen
Groninger Archieven, Groningen
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag

naar boven

deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners

Webdesign Revan Barlas