Fokke Sierksma - Nederlandse Poëzie Encyclopedie

versie: 03-12-2016 - redacteur: Bart FM Droog & Jurgen Eissink
Biografie | Dichtbundels |Bloemlezingen | Google | Bronnen

Fokke Sierksma

Geboren te:
Dantumawoude (Damwâld),
30 mei 1917
Gestorven te:
Leiden, 22 augustus 1977
Volledige naam:
Fokke Sierksma
Naamsvarianten:
F. Sierksma
Pseudoniemen:
A.C.E., Sarah Cohen, J. van Dockum, Johnny, Frank Wilders, S. de Wint.

Foto: Sierksma in 1941. Fotograaf onbekend.
Uit: Gewaarmerkte gedichten (1977).

zie: - Groninger dichters | Friese dichters

Dichter, essayist, prozaïst, godsdienstpsycholoog en hoogleraar.

Hij was getrouwd met Sjoukje Geertruida Tjepkema. Ze kregen meerdere kinderen. Hun zoontje Hoatse overleed in 1948 op 1-jarige leeftijd.

Fokke Sierksma stamde uit een gereformeerd Fries gezin. Hij studeerde theologie en culturele antropologie in Groningen. Tijdens z'n studie werkte hij als adjunct-bibliothecaris bij de klassieke Buma-bibliotheek in Leeuwarden (1941-1946). Begin 1944 huwde hij met Sjouk Tjepkema, die hij tijdens een studentenfeest in Groningen had ontmoet.

Hij deed illegaal werk en was in de laatste weken van de Duitse bezetting betrokken geraakt bij de 'luisterpost' van de K.P. (gewapend verzet), die het telefoonverkeer tussen SD-officieren afluisterden. Hierover zou hij later onder het pseudoniem Frank Wilders de novelle Grensconflict (1948) publiceren.

naar boven

Podium

Het tijdschrift Podium was in het voorjaar van 1944 in Leeuwarden opgericht door Gerrit Meinsma, Corrie van der Noord en Wim Hijmans. Zij brachten in 1944 twee nummers uit. In september 1944 moesten zowel Meinsma als Hijmans onderduiken. Begin 1945 was Wim Hijmans uiterst kritisch gaan denken over het peil van de twee verschenen nummers, met als resultaat dat hij uit de redactie stapte. Corrie van der Noord en Gerrit Meinsma vroegen toen Fokke Sierksma om redacteur te worden.

Met hem in de redactie verscheen tijdens de bezetting nog één clandestien nummer. Piet Calis: "Sierksma was een gedreven persoonlijkheid met een opvallende uitstraling, die op de andere Friese jongeren rond Podium haar uitwerking niet miste. (...) De inzet en ambitie van Fokke Sierksma, die duidelijke opvattingen had over de rol die de schrijvers in het naoorlogse Nederland zouden moeten spelen, en die - nu hij eenmaal in de redactie van een tijdschrift zat - vast van plan was deze opvattingen in een zo breed mogelijke kring uit te dragen."

Kort na de bevrijding kreeg Sierksma de leiding over het Bureau voor Culturele Zaken in Friesland, een instantie van het Militair Gezag. Dat vergemakkelijkte de aanvraag voor een papiertoewijzing voor de uitgave van het blad. Op 12 juni 1945 verkreeg Podium het benodigde papier, en kon daarmee een van de spraakmakende literaire direct-naoorlogse literaire tijdschriften worden. Sierksma zou tot eind van het tijdschrift, in 1949, een leidende rol in de redactie blijven spelen.

In het kader van de Boekenweek werkte Sierksma in 1949 mee aan een boekenmarkt in het Groninger Luxor Theater, waar hijj en onder meer Josef Cohen, Ben van Eysselsteijn, Lidy van Eijsselsteijn, Miep Koning, Sjoerd Leiker, Koos Schuur, Dirk Verèl en dr G. J. Geers elkaars werken verkochten.

naar boven

Wetenschap

In 1950 promoveerde Sierksma cum laude te Groningen op het proefschrift Phaenomenologie der religie en complexe psychologie. Een methodologische bijdrage. Hij werkte tot 1953 als wetenschappelijk ambtenaar aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 1953 vertrok hij naar Leiden, waar hij hoofdmedewerker voor onderwijs en onderzoek op de gebieden van de primitieve godsdiensten, de psychologie van de godsdienst en de antropologie werd. Vanaf 1956 was hij docent psychologie van de godsdienst en geschiedenis van de primitieve godsdiensten. In 1973 werd hij hoogleraar in de faculteit der godgeleerdheid te Leiden. Na 1953 publiceerde hij vrijwel enkel vakgerelateerd werk. Hij was een uitgesproken atheïst.

Fokke Sierksma was bevriend met onder meer Theo van Baren en W.F. Hermans.

De laatste jaren van zijn leven woonde hij vanwege gezondheidsproblemen in Workum. Hij is in stilte gecremeerd.

naar boven

Over Fokke Sierksma

	Piet Calis Speeltuin van de titaantjes Schrijvers en tijdschriften tussen 1945 en 1948. Meulenhoff, Amsterdam 1993. 420p. http://www.dbnl.org/tekst/cali002spee01_01/ Dit deel gaat over Podium én dus over Fokke Sierksma.

	Joop Boomsma. Om fan dit lân te hâlden... Fokke Sierksma oer Fryslân yn brief en petear. Venus, Frjentsjer [Franeker], 2006. 134p. Gesprekken/correspondentie met Sierksma, gevoerd in de jaren zeventig van de 20ste eeuw.

H.L. Beck. Fokke Sierksma. Bibliografie van zijn gepubliceerde werk. Herzien en uitgebreid door R.A. Ubbink. [-], Leiden, 2013. 53p.

Zie ook:
http://www.kb.nl/bronnen-zoekwijzers/kb-collecties/moderne-handschriften-vanaf-ca-1550/sierksma

naar boven

Dichtbundel:

Gewaarmerkte gedichten van Fokke Sierksma. Posthuum uitgebracht en van annotaties en een nawoord voorzien door Sjoerd van Koningsveld en Gerrit Drost. New Rhine Publishers, Leiden, 1977. 49+[3]p.; portret en 2 facsimile's; bevat ook 'Klaagzang op Fokke Sierksma' door Qasim Al-Samarrai in het Arabisch, met vertaling; oplage: 1000 genummerde exemplaren [echter is niet elk ex. genummerd].

Overige werken (selectie):

Vestdijknummer. [Met bijdragen van Fokke Sierksma, A. Roland Holst, L. Vroman, Victor Varangot, G. Achterberg, A.J.W. Kaas, A. Marja, D. Opsomer, J.B. Charles en Paul Rodenko]. Podium, jrg. 5, 17 october 1948. De Driehoek, 's-Graveland, 1948. Omvang: 64 p. Speciaal nr. t.g.v. 50e verjaardag van Simon Vestdijk.

Commentaar op Achterberg. Opstellen van jonge schrijvers over de poëzie van Gerrit Achterberg. Verz. door Fokke Sierksma. D..A. Daamen 's Uitgeversmaatschappij, 's-Gravenhage, 1948, 257 p., [8] p. pl. Met bijdragen van: Gerrit Borgers, J.B. Charles, Jan Emmens, A. Marja, Paul Rodenko, Fokke Sierksma, G. Sötemann, Jan Vermeulen en Anne Wadman. Ongewijzigde herdruk bij Reflex, Utrecht, 1979. 257 p., [8] p. pl.

naar boven

Schoonheid als eigen belang. Essays. A.A.M. Stols, 's-Gravenhage, 1948. 191p.

[Onder het pseudoniem Frank Wilders] Grensconflict, Stols, 's-Gravenhage, 1948. 155p. Novelle. 2de druk onder eigen naam bij De Arbeiderspers, Amsterdam, 1970, 123p. Van deze novelle verscheen een tv-bewerking, de film 'Luisterpost', van Jonne Severijn en Hein Schutz, uitgezonden op 16 april 1986, NOS, Nederland 2, 20.25 uur -21.35 uur.

Phaenomenologie der religie en complexe psychologie. Een methodologische bijdrage. Van Gorcum, Assen, 1950. 256p. Proefschrift Groningen.

Tussen twee vuren. Eeen pamflet en een essay. De Bezige Bij, [Amsterdam], 1952. 144p. Bevat ook herdrukken van critieken op "De toekomst der religie" van S. Vestdijk en de anti-critieken van Simon Vestdijk. Eerder verschenen in: Podium ; jrg. 7, nr. 6 (1951). Ongewijzigde herdruk bij Reflex, Utrecht, 1979. 144p. Herdruk bij Copyright Foundation Simon Vestdijk, Doorn, 1997. 184p.

naar boven

Professor Dr G. van der Leeuw. Dienaar van God en hoogleraar te Groningen. Ingeleid door H. de Vos. Het Wereldvenster, Amsterdam, 1951. 112 p., [4] p. pl. Met lijst van werken van G. van der Leeuw.

Bern fan de ierde. In essay oer it dichtwurk fan Obe Postma. Laverman, Drachten, 1953. 48p. Reiddomp-rige; 1953, nr. 1. Uitg. ter gelegenheid van de 85ste verjaardag van Obe Postma.

Testbeeld. Essays over mens en televisie. Van Oorschot, Amsterdam, 1963. 266p.
Bekroond met de roland Holst-prijs.

Oer Obe Postma. Stúdzjes fan J.H. Brouwer, Anne Wadman en Fokke Sierksma. Koperative Utjowerij, Ljouwert [Leeuwarden], 1979. 88p.

naar boven

Bloemlezingen:

Poëzie van Fokke Sierksma is in deze bloemlezingen aangetroffen:

Jazz in poëzie: instant composers gedichten. Elsevier Manteau, Amsterdam/Brussel, 1981.
Poëziebrevier. De Fontein, Baarn, 1981.

Dat schitterende water. BZZTÔH, 's-Gravenhage, 1996.

naar boven

Bronnen

Afkortingen: KBr en KBDH - Koninklijke Bibliotheek Brussel resp. Den Haag; LR - Lectuur Repertorium; PCG en PCNL - Poëziecentrum Gent resp. Nederland; s.n. / s.l. / s.a. - sine nomine / loco / anno = zonder naam [van uitgeverij] / plaatsnaam / jaartal.

Overlijdensakte. Groninger Archieven.
DBNL: Fokke Sierksma.
http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=sier005
M.K. Scholten en F. Dam. Sierksma, Fokke. In: De Nederlandse en Vlaamse auteurs. Red. G.J. van Bork en P.J. Verkruijsse, 1985
http://www.dbnl.org/tekst/bork001nede01_01/bork001nede01_01_1210.php
NN. Schrijvers verkopen boeken. Nieuwsblad van het Noorden, 03-03-1949.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010886717:mpeg21:a0045
Losse planken van het tienjarig Podium. Uit hun verband gerukt en bijeengestapeld door de huidige Podium-redactie. Polemieken, proza, essays, gedichten. [Voorwoord van G. Borgers.] Bert Bakker/Daamen/De Sikkel, Den Haag/Antwerpen, 1956.
http://www.nederlandsepoezie.org/jl/1956/zz_losse_planken.html
Ab Visser. 't Peerd van Ome Loeks. De Arbeiderspers, Amsterdam, 1970. 109p.
Index van het boek (samenstelling NPE, 2014)
ANP. Prof Sierksma (60) overleden. Nieuwsblad van het Noorden, 23-08-1977.
NN. Fokke Sierksma overleden. De Telegraaf, 23-08-1977.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011199203:mpeg21:a0132
NN. Fokke Sierksma in Leiden overleden. Leeuwarder Courant, 23-08-1977.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010620602:mpeg21:a0211
NN. Godsdienstdenemoloog en literator Fokke Sierksma overleden. NRC Handelsblad, 23-08-1977
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000026067:mpeg21:a0023
Ver. Oud K.P. Friesland. Rouwadvertentie. Leeuwarder Courant, 24-08-1977.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010620603:mpeg21:a0170
NN. Het verzet en de twijfel. Luisterpost. Nieuwsblad van het Noorden, 16-04-1986.
NN. De vriendschap tussen WFH en Fokke Sierksma. Leeuwarder Courant, 13-01-1993.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010622829:mpeg21:a0316
Piet Calis. Speeltuin van de titaantjes. Schrijvers en tijdschriften tussen 1945 en 1948.
Meulenhoff, Amsterdam 1993. 420p.
http://www.dbnl.org/tekst/cali002spee01_01/
Collectie Fokke Sierksma. Koninklijke Bibliotheek, Den Haag.
https://www.kb.nl/bronnen-zoekwijzers/kb-collecties/moderne-handschriften-vanaf-ca-1550/fokke-sierksma-cultuurwetenschapper

naar boven

Boeken, brieven en/of materiaal van, over en/of aan Fokke Sierksma bevinden zich in:

British Library, Londen
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Antwerpen
Groninger Archieven, Groningen
Koninklijke Bibliotheek, Brussel
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
Literatuurmuseum, Den Haag
Poëziecentrum, Gent
Poëziecentrum Nederland, Nijmegen
Tresoar, Leeuwarden

naar boven

deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners

Webdesign Revan Barlas