versie: 04-06-2018 - redacteur: Bart FM Droog
Biografie | Dichtbundels |Bloemlezingen | Google | Bronnen

---

Hans Andreus Pseudoniem van: Johan van der Zant Geboren te: Amsterdam, 21-02-1926 Gestorven te: Putten, 09-06-1977 Begraven te: Zorgvlied, Amsterdam Volledige naam: Johan Wilhelm van der Zant Naamsvarianten: J.W. van der Zant; Johan Willem van der Zant; Hans van der Zant; Hansu Andoreusu [in het Japans] Pseudoniemen: - .

Dichter, prozaïst, jeugdboeken-, hoorspel-, televisieteksten- en reclameschrijver. Was redacteur van Tijd en Mens en Podium. Wordt tot de 'Vijftigers' gerekend.

---

Biografie | Over Hans Andreus: boeken | tv-documentaires

Dit artikel is hoofdzakelijk een verkorte bewerking van: Jan van der Vegt. Levensbericht Johan Wilhelm van der Zant (Hans Andreus).  Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden, 1982-1983. E.J. Brill, Leiden 1984.

Hans Andreus werd geboren in de Jordaan als kind van Johan Wilhelm van der Zant en Willemina de Wit. Zijn ouders scheidden toen hij drie was. In 1930 hertrouwde zijn moeder met Marten K.G. de Jong. Ze gingen in Scheveningen wonen. Buiten schooltijd speelde hij vaak in de duinen.

In 1937 verhuisde het gezin naar Amsterdam. Daar werd hij opgevoed door zijn grootouders. Hans Andreus bezocht in Amsterdam de lagere school en, vanaf 1940, de HBS. Die opleiding rondde hij niet af. Op straat leerde hij Bertus Swaansdijk kennen - die later bekend is geworden als Lucebert.

Die er ongeveer had bijgestaan toen Andreus zich in 1943 – hij was net zeventien – aanmeldde bij een Amsterdamse vrijwilligerspost van de Nederlandse Waffen-SS.

Hij deed het op aandringen van zijn grootouders, die wel van de jongen afwilden. Die wens was kennelijk wederzijds. 'Hij wilde koste wat kost ontsnappen,' vertelde Lucebert later in een interview aan Rudy Kousbroek. 'Maar ja, wel de verkeerde kant op.' Andreus was nog niet aan het Oostfront beland of hij raakte aan een been gewond, kwam in een veldlazaret terecht en werd teruggezonden naar een SS-hospitaal in Nederland. Bijna genezen wist hij er kort voor zijn ontslag te ontkomen, deserteerde en dook onder in het verzet. Na de bevrijding werd hij door de Nederlandse autoriteiten van alle blaam gezuiverd en hij schreef zich in aan de Toneelschool te Amsterdam, september 1945.

Hij volgde deze opleiding twee jaar. Daar werd hij verliefd op Yda Andrea, aan wie hij zijn pseudoniem ontleende. In deze periode debuteerde hij, in het tijdschrift Centaur (1947). Ook leerde hij op de Toneelschool Luc Lutz kennen, die hem eens vroeg waarom hij zo met zijn been trok. 'Toen kreeg ik dat hele ellendige oostfront-verhaal te horen', zei Lutz in de VPRO-televisiedocumentaire 'Hotel Atonaal' (1993).

Naast gedichten schreef hij ook een kinderverhaal en korte prozastukken. Hij debuteerde op 26 december 1947 als hoorspelschrijver bij de Vara.

naar boven

Herhaaldelijk en tevergeefs trachtte hij uitgever A.A.M. Stols tot het accepteren van een bundel te bewegen. Hij publiceerde verzen in de tijdschriften Ontmoeting en Podium. Intussen had hij ook vrienden gemaakt onder andere jonge schrijvers: Ad den Besten en Nico Verhoeven. De laatste introduceerde hem in de literaire kring die samenkwam bij de familie Frieling.

Podium maakte in die jaren een ontwikkeling door, die ertoe leidde dat het blad met ingang van het 'doorbraaknummer' van januari 1951 werd opengesteld voor 'de nieuwe generatie van moderne dichters', de Experimentelen en degenen die daarmee meer of minder verwant waren.

Andreus speelde daar, nog voor hij in januari 1951 tot de redactie toetrad, een belangrijke rol bij. Hij zorgde ervoor dat Podium kopij kreeg van Lucebert (met wie de vroegere vriendschap was voortgezet), Kouwenaar, Elburg, Schierbeek, Polet en Simon Vinkenoog.

Met Vinkenoog, die in Parijs woonde, was hij in briefwisseling geraakt en op diens uitnodiging ging Andreus in april 1951 naar Parijs. Hij bleef er twee jaar, afgezien van korte bezoeken aan Nederland. Eind 1951 verscheen de bloemlezing Atonaal, waarmee De Vijftigers min of meer geboren werden.

In Parijs ontmoette hij Odile Liénard, die evenals Vinkenoog bij de Unesco werkte. Omstreeks 1 juni 1953 vertrokken ze voor langere tijd naar Italië. Na wat omzwervingen vestigden ze zich in Rome, waar Liénard een baan had gekregen bij de Food and Agriculture Organization van de Verenigde Naties.

In de loop van 1954 moet Andreus besloten hebben zich in Rome blijvend te vestigen, want op 29 juli werd hij vanuit Amsterdam officieel naar die stad overgeschreven. Kort daarna ging het mis. Andreus raakte in een acute psychische crisis die het nodig maakte dat hij zo snel mogelijk naar Nederland terugkeerde. Hij werd opgenomen in de Rudolf Steinerkliniek.

In februari 1955 kon Andreus de kliniek verlaten en ging in Den Haag op kamers wonen. Hij ging in dat jaar ook enkele keren naar Clamart bij Parijs, waar hij met Vinkenoog samen de bundel Tweespraak schreef en waar hij Odile weer ontmoette, die hem tijdens de maanden van zijn verpleging ook had bezocht en geholpen bij problemen van geld en werk. Maar een voortzetting van hun verhouding bleek niet mogelijk.

In het najaar van 1955 trok Andreus in Bussum bij Gerrit Borgers en zijn vrouw in. De redactiesecretaris van Podium had daar een groot huis, waar ook andere Vijftigers voor korte of lange tijd logeerden. Andreus was toen nog steeds bij de redactie van Podium betrokken, al was zijn aandeel in het werk door zijn verblijf in het buitenland en daarna zijn ziekte, vrij gering.

Tot in de zomer van 1957 bleef Hans Andreus, met onderbrekingen, bij zijn vrienden in Bussum wonen. Daarna verhuisde hij naar Amsterdam, waar hij Ina Bouman leerde kennen, die studeerde in Delft. Ze gingen samenwonen en trouwden op 23 september 1958. Er werden twee kinderen geboren, waarvan het eerste heel jong gestorven is. Andreus en zijn vrouw bleven nog een tijd in Amsterdam en verhuisden ruim een jaar na hun huwelijk naar Laren. Daar woonden ze ideaal aan de rand van de hei, dicht bij de natuur die voor Andreus erg belangrijk was. In het voorjaar van 1961 scheidden beiden.

naar boven

Naast poëzie schreef hij enkele romans en een gaandeweg aan populariteit en prijzen winnende reeks kinderboeken. Zijn de Meester Pompelmoes-boeken zijn het bekendst geworden. Hij vertaalde ook de liedjes van de musical 'Irma la Douce'.

Andreus hertrouwde op 20 februari 1962 met Lucretia (Lukie) Paulides. Ze woonden twee-en-een-half jaar in Amsterdam en verhuisden met hun twee zonen en dochter naar achtereenvolgens Scherpenzeel,  't Harde, Hoevelaken en Putten.

In 1977 werd Hans Andreus ziek. Hij bleek kanker te hebben en werd opgenomen in het Academisch Ziekenhuis te Leiden. Na enkele maanden keerde hij naar huis terug en overleed daar op 9 juni. Hij werd aanvankelijk begraven op de Nieuwe Algemene Begraafplaats aan de Engweg in Putten. Kort na zijn dood werd in Putten een nieuwe lagere school naar hem vernoemd, de Hans Andreusschool.

Volgens het Letterkundig Museum kreeg Andreus voor zijn gehele oeuvre postuum de Henriëtte Roland Holst Prijs 1977 à duizend gulden. Andere bronnen melden dat deze prijs voor Gedichten 1948-1975 (1975) werd toegekend.

In 1995 verscheen de Hans Andreus-biografie. Biograaf Jan van der Vegt had daarin de oorlogservaringen van Andreus zorgvuldig onderzocht en weergegeven. De 'onthulling' veroorzaakte commotie in Putten. Het dorp had tijdens de Duitse bezetting zwaar geleden. De gemeenteraad besloot tot naamsverandering van de lagere school. Sinds 1997 heet deze de Korenbloemschool.

De weduwe van Hans Andreus liet vervolgens diens stoffelijke resten opgraven en herbegraven op de begraafplaats Zorgvlied aan de Amsteldijk te Amsterdam (graf N-III-1716).

Hans Andreus was medewerker aan (o.a.) Ontmoeting, Blurb, Kentering, Gedicht en De Gids.

Bronnen voor deze biografische schets

Jan van der Vegt. Levensbericht Johan Wilhelm van der Zant (Hans Andreus).  Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden, 1982-1983. E.J. Brill, Leiden 1984
VPRO Boeken, Dode Dichters Almanak 2012: Hans Andreus. Aflevering 601
http://boeken.vpro.nl/dode-dichters-almanak/2012/hans-andreus.html
Hans Heesen, Harry Jansen en Ed Schilders. Waar ligt Poot? Over de dood en de laatste rustplaats van Nederlandse en Vlaamse schrijvers. De Prom, Baarn, 1997.
Literaire prijzen. Letterkundig Museum, Den Haag.

naar boven

---

Over Hans Andreus

Boeken

R.L.K. Fokkema. Het komplot der Vijftigers. Een literair-historische documentaire. Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam, 1979.

Hans Dütting. Archief De Vijftigers. Deel I: Hans Andreus, Remco Campert, Hugo Claus, Jan G. Elburg, Jan Hanlo. De Prom, Baarn, 1983. Omvang: 184 p.

Jan van der Vegt. Dichter bij het licht. Een inleiding tot het werk van Hans Andreus. BZZTôH, 's-Gravenhage, 1983. Omvang: 112 p. Op de omslag: Hans Andreus. Dichter bij het licht.

Hans Andreus. [onder red. van Johan Diepstraten en Phil Muysson; met bijdragen van: Jan van der Vegt ... et al.]. Bzzlletin nr. 108. BZZTôH, Den Haag, 1983. Omvang: 80 p.

Frank Lodeizen.  Herinnering aan Hans Andreus. Gevolgd door 'Kleine kabbala voor Frank Lodeizen' van Hans Andreus. AMO, Amstelveen, 1985. Omvang: 17 p. Opl. van 125 ex.; 1-100, gebrocheerd; I-XXV, in linnen geb., met gesigneerde ets en gedicht; I-V zijn in leer gebonden en bevatten een originele tek.

Frank Esper [pseud. van J. van den Ende]. Wisselend verblijf. Over de poëzie van Hans Andreus. Salix Alba, Utrecht, 1986. Omvang: 34 p.

Simon Vinkenoog. Herinnering aan Hans Andreus. AMO, Amstelveen, 1988. Omvang: [20] p. Opl. van 35 gesigneerde ex., genummerd 1-28 en I-VII.

Hans Andreus, Simon Vinkenoog. Brieven 1950-1956. Inl., tekstverzorging en aant. door Jan van der Vegt. De Prom, Baarn, 1989. Omvang: 350 p.

Bruno Koninckx. Ik ben nooit ik geweest. Identiteit en ambivalentie bij Hans Andreus.  Universiteit Antwerpen, Wilrijk, 1991. Omvang: 121 bl. (ringband). Eindverhandeling ingediend tot het verwerven van de graad van licentiaat in de germaanse filologie.

Jan van der Vegt. Hans Andreus. De Prom, Baarn, 1995. 560 p. 2de herziene herdruk in de Tweede leven-reeks, Bezige Bij Biografie, De Bezige Bij, Amsterdam, 2006. Omvang 511 p.

Jan van der Vegt. Van en over Hans Andreus. Tien brieven van Hans Andreus. Gekozen, bezorgd, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Jan van der Vegt. Bert Bakker, Amsterdam, 1997. 47p.

Jan van der Vegt. De vreemdeling in de spiegel. Het alter ego bij Hans Andreus en A. Roland Holst. Drienerwolde lezing nr. 8. Stichting Literaire Manifestaties Enschede, [Enschede], 1999. 20 p. Oplage van 225 genummerde ex., bestemd voor bezoekers van de lezing van Jan van der Vegt en relaties van de organiserende stichting.

naar boven

---

Audio en beeld


Schets voor een portret: Hans Andreus. Interviewer Dolf Verspoor. Regie Huib de Vries, c. 1965. Heruitgezonden in 1977. Geschiedenis TV. VPRO/NPS/Beeld & Geluid. 29 minuten. http://www.youtube.com/watch?v=mZMMJqZOrWg&feature=player_embedded

Beeldspraak, NOS, 1977

T. van Deel. Stemmen van Schrijvers. 2. Hans Andreus, Remco Campert, Hugo Claus, Jan G. Elburg, Han Hanlo, Gerrit Kouwenaar, Lucebert, Paul Rodenko lezen hun gedichten. Querido, Amsterdam, [1990]. Geluidscassette in houder, duur circa 80 minuten. De gedichten op deze cassette waren ook verkrijgbar als Bulkboek.

Hotel Atonaal, Hans Keller en Remco Campert. VPRO, 1993 [over De Vijftigers]

naar boven

---

Dichtbundels:

Vierendelen. Gedichten van Hans Andreus, Remco Campert, Hugo Claus en Simon Vinkenoog, [s.n.], Parijs, 1951. Opl. van 100 genummerde ex, 15 pagina's.

Muziek voor kijkdieren. Holland, Amsterdam, 1951. De Windroos 12. 2de druk [1986], 32p.

De ronde kant van de aarde (met Karel Appel). eigen beheer. [Parijs], [1952]. 2de druk bij Reflex, Utrecht, [losse katernen in omslag], 1979, 750 ex.

Italië. M.m.v. Lucebert. Stols, 's-Gravenhage, 1952.

De taal der dieren. De Bezige Bij, Amsterdam, [1953]. Ultimatumreeks. Reeks 2 nr. 1. Gedrukt in een oplage van 500 genummerde ex.

Schilderkunst. De Beuk, Amsterdam, 1954 (2e, zeer gewijzigde druk bij Holland, Amsterdam, 1956). Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam, 1955.

Het explosieve uur. Bert Bakker/Daamen N.V., Den Haag, 1955.

Empedocles, de ander. Tek. W. Hussem. Stols, 's-Gravenhage, 1955. Omvang 36 p. Prozagedichten.

Variaties op een afscheid. U.M. Holland, Amsterdam, 1956. (Windroos 41)

Tweespraak (met Simon Vinkenoog). A.A.M. Stols, 's-Gravenhage, 1956. 2de druk 1956. Omvang 35p.

Misschien. Gedichten. De Beuk, Amsterdam, 1956. 41p. 5de serie A, deel 1.

De sonnetten van de kleine waanzin. Stols, 's-Gravenhage, 1957. 2de druk 1964, Holland, Haarlem; 4de druk 1971; 9de druk 1999; 10de druk 2007.

Het land van horen en zien. De Bezige Bij, Amsterdam, 1957. De litteraire raat. 3e serie, [3].

naar boven

Zoon van Eros. Holland, Haarlem, 1958 [2de druk 1986, 43p.].

Gedichten van Hans Andreus [verzamelbundel 1]. Holland, Amsterdam, 1958. Bevat Muziek voor kijkdieren. Variaties op een afscheid. Misschien. Zoon van Eros.

Gedichten van Hans Andreus [verzamelbundel 2]. Holland, Amsterdam, 1959. Bevat herdrukken van de bundels: De taal der dieren. Schilderkunst, De sonnetten van de kleine waanzin, benevens een nieuwe bundel: Al ben ik een reiziger.

Luisteren met het lichaam... [ De Beuk, Amsterdam, 1960. 8e serie A ; dl. 5. ]Annotatie: In het colophon abus. vermeld: Dl 5 v.d. 8e serie A, i.p.v. 9e serie Dl. 1

Groen land. Holland, Amsterdam, 1961. 39p. De Windroos nr. 60.

Drie staat tot een (Acht tekeningen van Martin van Veen en acht gedichten van Hans Andreus, Nico Verhoeven en Simon Vinkenoog). Moussault’s uitgeverij n.v., Amsterdam, 1962.

Aarde. U.M. Holland, Amsterdam, 1962 [=1963]. 32p. De Windroos 64. Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam 1963 à 250 gulden.

Klein boek om het licht heen. Met tekeningen van Frans Lodeizen, Holland, Haarlem, [1964], 2de druk [1981].

Een keuze uit zijn gedichten. Holland, Haarlem, [1965].

Syntropisch. Holland, Haarlem, [1965]. 37p

Poster. Erven Thomas Rap, Amsterdam, 1967.

De ruimtevaarder en andere gedichten. Holland, Haarlem, 1968 (2de druk [1970]; herdruk [1976]).

Natuurgedichten en andere. Holland, Haarlem, 1970. Jan Campert-prijs 1970 à 3000 gulden.

Jubal. Holland, Haarlem, [1971]. 39p.

Vehikel. Gedichten. Holland, Haarlem, 1972.

Om de mond van het licht, een kleine case history. Holland, Haarlem, 1973. 38p.

De witte netten van zon en maan. Gedichten. Holland, Haarlem, 1974. 47p.

Holte van licht. Gedichten. Holland, Haarlem, 1975. 36p.

Gedichten 1948-1975. Holland, Haarlem, 1975. 288p. Henriëtte Roland Holstprijs 1977. Postuum toegekend.

Laatste gedichten. Holland, Haarlem, 1977.

Dat licht van mij. Een bloemlezing uit de poëzie van Hans Andreus. Samengest. door Jan van der Vegt Holland, Haarlem, 1978.

naar boven

Verzamelde gedichten (ed. Gerrit Borgers, Jan van der Vlegt en Pim de Vroomen). Bert Bakker, Amsterdam, 1983, 2de druk 1984, 3de druk 1985, 4de druk 1993, 5de druk 1995. 6de druk 2001. 7de druk 2004.

Raffia. Tekstverzorging en toelichting door Jan van der Vegt, Bibliofiel #3, De Prom, Baarn, 1984, 1000 ex.

Al ben ik een reiziger. Windroos, Holland, Haarlem, 1987. Eerder verschenen in Gedichten #2, 1959.

Voor Frank. [aantek. Gert Jan Hemmink], Amo, Amstelveen, 1988, Opl. 15 genummerde en door de uitgever geparafeerde ex. Nr. 1 bevat het oorspronkelijke manuscript

Ik hoor het licht. Een bloemlezing uit zijn gedichten. Samengest. en ingel. door Jan van der Vegt, Holland, Haarlem, 1990. 128p. 2e druk 1994, 3de druk 2000; 4de druk 2003; 5de druk 2004.

Andreus. Van en over Hans Andreus. Cassette bevat: Het overige werk. Dramatisch werk, vertalingen en andere teksten. 1995; Verzameld proza. 1990; Verzamelde gedichten. - Oorspr. uitg.: 1983 ; Van en over Hans Andreus: tien brieven Hans Andreus / gekozen, bezorgd, ingel. en van aantek. voorz. door Jan van der Vegt. - 1997; 4 delen, Bert Bakker, Amsterdam, 1997

Vertel hoeveel ik van je hou. Vijfendertig liefdesgedichten. Gekozen door Menno Wigman, Bert Bakker, Amsterdam, 1998.

Je bent zo mooi anders. Liefdevolle gedichten. Bloemlezing. [Samenstelling ?]. Holland, Haarlem, [2018]. 74p.

naar boven

---

In de bloemlezingen:

Door Hans Andreus samengestelde bloemlezing:

De dichter en de afscheid van de jeugd. [Bloemlezing door] Hans Andreus. Vierluik-reeks. Gottmer, Haarlem [etc.], 1958. Omvang 42 p.

Poëzie van Hans Andreus is o.a. in deze bloemlezingen aangetroffen. De complete titels, namen van samenstellers etc. zullen t.z.t. op de desbetreffende jaarlijsten te traceren zijn. :

Dichters van dezen tijd. Van Kampen & Zoon, Amsterdam, 1950 (17de herz. druk).
Dichters van dezen tijd. P.N. van Kampen & Zoon, Amsterdam, 1951 (achttiende [herziene] druk).
Atonaal. Stols, 's-Gravenhage, 1951.
De speelse muze. VBBB, [Amsterdam], 1952.
De muze en de seizoenen. VBBB, [Amsterdam], 1953.
Dichters van dezen tijd. Van Kampen & Zoon, Amsterdam, 1954. (19de herz. druk).
Spiegel van de Nederlandse poëzie. Dl. 3: 1940-1955. Meulenhoff, Amsterdam, 1954.
Dichters Omnibus. Een bloemlezing. ESSO Nederland, 's-Gravenhage, 1955 [= 1954].
Nieuwe griffels schone leien. Daamen N.V./De Sikkel, Den Haag/Antwerpen, 1954.
Dichters Omnibus. Tweede bloemlezing. Esso Nederland N.V., 's-Gravenhage, 1956 [=1955].
Gevleugeld woord. Stols, 's-Gravenhage, 1955.
Twee muzen. CPNB, z.pl., 1955.
Windrozen per bos. Holland, Amsterdam, 1955.
Atonaal. Stols, 's-Gravenhage, 1956 (3e, herziene druk).
Met twee maten. Bert Bakker/Daamen, Den Haag, 1956.
Poëtisch akkoord. A.W. Bruna & Zoon, Utrecht, 1956.
Dichterland. W.L.M.E. van Leeuwen. Van Gorcum, Assen, 1956. [9e druk; 1ste druk 1927].
De Muze en het meisje. CPNB, 1957.
Dichters omnibus. Derde bloemlezing. ESSO Nederland N.V., 's-Gravenhage, 1957 [=1956].
Nieuwe griffels schone leien. Bert Bakker/Daamen, Den Haag, 1957 (4de herz. druk)
Spiegel van de Nederlandse poëzie door alle eeuwen. Dl. 3: 1940-1957. Meulenhoff, Amsterdam, 1957 (herziene 2e herziene druk).
Stroomgebied. Holland, Amsterdam, 1958 (3de herziene druk)
Dichters omnibus. Vierde bloemlezing. ESSO Nederland N.V., 's-Gravenhage, 1958 [=1957].
Dichters omnibus. Vijfde bloemlezing. ESSO Nederland N.V., 's-Gravenhage, 1959 [=1958].
1 PK. De Arbeiderspers, Amsterdam, 1958.
Literair Akkoord [1] (opgenomen in Vandaag 5), Bruna, Utrecht, [1958].
Nederlandse poëzie van de 20ste eeuw. Het Spectrum, Utrecht / Antwerpen, [1958].
Beeldende poëzie. Amsterdam. Stafleu, Leiden, [1959].
Beeldende poëzie. De natuur. Stafleu, Leiden, [1959].
De muze en het heelal. CPNB, z.pl., 1959.
Literair Akkoord 2 (opgenomen in Vandaag 6), Bruna, Utrecht, [1959].
Muziek en poëzie. Bruna, Utrecht, 1959 (2de [herz.] druk).
Voor wie dit leest. Querido, Amsterdam, 1959.
De natuur. Stafleu, Leiden, [1959].
Dichters Omnibus. Zesde Bloemlezing. ESSO Nederland N.V. 's-Gravenhage, 1960 [=1959].

naar boven

Beeldende poëzie. De tijd. Stafleu, Leiden, [1960].
Dichters van deze tijd. Van Kampen & Zoon, Amsterdam, 1960 (20ste druk).
Literair Akkoord III. Bruna, Utrecht, 1960.
Literair Akkoord 4. Bruna, Utrecht, 1960.
Nieuwe griffels schone leien. Bert Bakker /Daamen/De Sikkel, Den Haag/Antwerpen, 1960 (5e herziene druk).
Beeldende poëzie. De vrouw. L. Stafleu & Zoon, Leiden, [1960].
De tijd. Stafleu, Leiden, [1960].
Het gevleugelde hobbelpaard. Het Spectrum, Utrecht-Antwerpen, 1961.
Literair Akkoord 5. Bruna, Utrecht, 1961.
Nederlandse schrijvers en schrijfsters II. Wolters, Groningen, 1961 (17e druk).
De muze en de zeventien provinciën. CPNB, z.pl., 1962.
Dichters Omnibus. Achtste bloemlezing. ESSO Nederland, 's-Gravenhage, 1962 [=1961].
Literair Akkoord 5.  Bruna, Utrecht, [1961].
Dichters Omnibus. Negende bloemlezing. ESSO Nederland, 's-Gravenhage, 1963 [=1962].
Dichters Omnibus. Tiende bloemlezing. ESSO Nederland, 's-Gravenhage, 1964 [= 1963].
Mens en dier. De Driehoek, Amsterdam, [1964].
De dichter en de muze. [VBBB / CPNB], [Amsterdam], [1964].
Dichters van deze tijd. Van Kampen & Zoon, Amsterdam, 1964 (21ste herz. druk).
Dichters Omnibus. Elfde bloemlezing. ESSO Nederland, 's-Gravenhage, 1965 [= 1964].
Dichters en gedichten. Malmberg, 's-Hertogenbosch, 1965.
Gedichten 1965. Davidsfonds, Leuven, [1966].
Dichters Omnibus. Veertiende bloemlezing. [ESSO Nederland N.V.], ['s-Gravenhage], 1968 [=december 1967].
Om een bokaal vol wijn. Van Lindonk, Amsterdam, 1967.
Literair Akkoord 11. Bruna & Zoon, Utrecht/Antwerpen, 1968.
Spiegel van de Nederlands poëzie 5. De hedendaagse dichters. Meulenhoff, Amsterdam, 1968.
Dichters Omnibus. Zestiende bloemlezing. [Esso], [Den Haag], 1970 [=1969].
Dichters van deze tijd. Van Kampen en Zoon, Amsterdam, 1969 (22ste herz. druk).
Een nieuwe bundel verzen. Meulenhoff, Amsterdam, [1969]. (14de gewijzigde druk).
Nieuwe griffels, schone leien. Bert Bakker/Daamen, Den Haag, 1969 (8ste herz. druk).
Zo schrijven de auteurs van nu. Contact, Amsterdam, 1969.

Spelend op de kam. Bloemlezing uit de literatuur na 1940. Leendert Witvliet. Wolters-Noordhoff, Groningen, 1970.
Gedichten 1970. Davidsfonds, Leuven, [1971].
Het Paard. L.J. Veen, Wageningen, 1971.
Voor wie dit leest. Querido, Amsterdam, 1971.
Het groot jaargetijdenboek. Uitgeverij Orbis en Orion, Beveren, 1971.
Dichters omnibus. Achttiende bloemlezing. [Esso], [Den Haag], 1972 [=1971].
Een boekje vol poëzie. CPNB, [Amsterdam], 1972.
Is deze ook goed meneer? Bert Bakker, Amsterdam, 1972.
Voorkeur willekeur. Tjeenk Willink-Noorduijn, Culemborg, 1972.
Gedichten 1972. Davidsfonds, Leuven, [1973].
Literair akkoord 16. Bruna, Utrecht/Antwerpen, [1973].
Als die stad eens ommeviel... Samenstelling Wim Ramaker. Amsterdam, Stadsdrukkerij, 1975.
Gedichten 1974. Davidsfonds, Leuven, [1975].
Literair akkoord 18. Buna, Utrecht/Antwerpen, [1975].
Vluchtig omzien. Wereldbibliotheek-Vereniging, Amsterdam/Antwerpen, 1975.
En allen die het hoorden verbaasden zich. Kok, Kampen, 1975.
Gedichten 1975. Davidsfonds, Leuven, [1976].
Oefenmateriaal. 20 auteurs over vivisectie. Den Haag, 1976.
Groot Gezinsverzenboek. Lannoo, Tielt/Amsterdam, 1976.
Gedichten 75. Davidsfonds, Leuven, [1976].
Literair Akkoord 19. Bruna, Utrecht/Antwerpen, [1976].
Literair akkoord 20. Bruna, Utrecht/Antwerpen, [1977].
Nieuw Nederlands haneboek. Vara/Querido, Hilversum, Amsterdam, 1977.
Dichters van deze tijd. P.N. van Kampen & Zoon/Standaard uitgeverij, Amsterdam/Antwerpen, 1977. 23ste herziene druk.
Roland Holst, ten afscheid. De Bezige Bij, Amsterdam, 1977.
Literair akkoord 21. Bruna, Utrecht/Antwerpen, [1978].
Poëzie is een daad van bevestiging. Elsevier, Amsterdam/Brussel, 1978.
De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw. Bert Bakker, Amsterdam, 1979.
Spiegel van de Nederlandse poëzie. [Dl.2:] Dichters van de twintigste eeuw. Meulenhoff, Amsterdam, 1979.
Nieuw declamatorium. Standaard, Antwerpen/Amsterdam, 1979.

naar boven

Fietsen. Patty & Theo Knippenberg, [Utrecht], [1980].
Ik ben genoemd meisje en vrouw. Lannoo, Tielt/Amsterdam, 1980.
Geloven in Gedichten. Boekencentrum, 's-Gravenhage, 1980.
De stad. Een bloemlezing. Erven Thomas Rap, de heerdt / Baarn, [1981].
Poëziebrevier. De Fontein, Baarn, 1981.
Zo diep heb ik van u gedronken. Holland, Haarlem, [1981].
Is dit genoeg: een stuk of wat gedichten. Elsevier Manteau, Amsterdam/Antwerpen, 1982.
Het zwarte schaap der schepping. Bosch & Keuning, Baarn, 1982.
Als je het mij vraagt. Gottmer, Haarlem, 1983.
Dichters bij De Bezige Bij 1944-1984. De Bezige Bij, Amsterdam, 1984.
Poëzie is een daad van bevestiging. Manteau, Amsterdam, 1984 (2e, herziene druk).

Spiegel van de Nederlandse poëzie. Meulenhoff, Amsterdam, 5e editie, 1984.
200 Sonnetten. Sijthoff, Amsterdam, 1985.
Liefde is het enige. Novella Uitgeverij, Amersfoort, 1985.
Dichters door dichters. BZZTÔH, 's-Gravenhage, 1986.
Dichters over dichters. Sijthoff, Amsterdam, 1986.
Gelezen worden ze ontelbare malen. Sijthoff, Amsterdam, 1986.
Ons poëtisch Binnenhof. Vroom & Dreesmann, [Amsterdam], 1986.
Dichterbij. Gedichten voor 12+. Walva-Boek, Apeldoorn, 1986.
De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw. Bert Bakker, Amsterdam, 1987 (8e herziene druk).
Vertrouwen in gedichten. Boekencentrum, 's-Gravenhage, 1987.
Op weg naar huis. BulkBoek, Amsterdam, 1987.
Grote poëzie bloemlezing. Citroenpers, Eindhoven, 1987.
Ik word als een van dezen. BZZTÔH, 's-Gravenhage, 1989.

Dichters van deze tijd. Poëziecentrum, Gent, 1990 (24ste herz. druk).
Dromen met open ogen. Kairos, Soest, 1990.
Een kleine mooie revolutie. Bulkboek. Voorsmit, Amsterdam, 1990.
Het dierbaarst. Kwadraat, Utrecht, 1990.
Poezen in de poëzie. Elmar, Rijswijk, 1990.
Amsterdam dus. Thomas Rap, Amsterdam, 1991.
Paardenliefde. Elmar, Rijswijk, 1991.
Het nieuwe avontuur. Uitgeverij Kwadraat, Utrecht, 1991.
Hedendaagse Nederlandstalige dichters. Ons Erfdeel, Rekkem, 1992.
Spiegel van de moderne Nederlandse poëzie. Meulenhoff/Kritak, Amsterdam/Leuven, 1992. (6e editie). 
Groot verzenboek. Lannoo/Anthos, Tielt/Baarn, 1992 (5e herziene druk).
Wie waren het, die Rembrandt zagen? Athenaeum-Polak & Van Gennep, Amsterdam, 1992.
Europa 1992. Bulkboek. Voorsmit, Amsterdam, [1992].
Zonder vrienden kan ik niet. Kwadraat, Utrecht, 1992.
Wilminks keus II. Walvaboek, Laren, 1993.
Waarheen ik ga weet ik niet. Kwadraat, Utrecht, 1993.
Slapen gaan misschien zelfs dromen. Kwadraat, Utrecht, 1993.
Ik heb de liefde lief. Prometheus, Amsterdam, 1993.
De heren van Den Haag zijn onderweg. Sdu, 's-Gravenhage, 1993.
De mooiste liefdespoëzie. Holland, Haarlem, 1993.
Zo simpel als een bloem. Kwadraat, Utrecht, 1993.
Dichten over dichten. Contact, Amsterdam, Antwerpen, 1994.

naar boven

Dichters van deze tijd. Poëziecentrum, Gent, 1994 (25e druk).
De 100 beste gedichten van deze eeuw. De  Arbeiderspers, Amsterdam, 1994.
Dag in, dicht uit. Inmerc, Wormerveer, 1994.
Geen dag zonder liefde. De Bezige Bij/Poëziecentrum, Amsterdam/Gent, 1994.
Ik droeg nog kleine kleren. Kwadraat, Utrecht, 1994.
Ik geef je 10 Boeketten. Kok Lyra, Kampen, 1994.
O wereld, jij zingt, speelt en lacht. Kwadraat, Utrecht, 1994.
Domweg gelukkig in de Dapperstraat. Bert Bakker, Amsterdam, 1994 (3de verbeterde druk).
Het kleine boek van het varken. Michon, Helmond, 1994.
Een zucht als vluchtig eerbetoon. Meulenhoff/Manteau, Amsterdam/Antwerpen, 1995.
Gij blijft in mijn gedachten. Kwadraat, Utrecht, 1995.

Hand in hand in hand. Lannoo, Tielt, 1995.
En al mijn levensdagen stonden in uw boek. Kwadraat Educatief, Utrecht, 1995.
Franciens poesie-album. Het Spectrum, Utrecht, 1995.
Bronnen van bezinning. Michon, Helmond, [1995].
Met gekleurde billen zou het gelukkiger leven zijn. Averbode, Averbode, 1996.
Zij vonden de naam die zou blijven. Kwadraat, Utrecht, 1996.
De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw. Bert Bakker, Amsterdam, 1996 (10e herziene druk).
Dat schitterende water. BZZTÔH. 's-Gravenhage, 1996.
De mooiste liefdespoëzie. Holland, Haarlem, 1997.
'k Heb wat verzen voor je meegebracht. Uitgeverij Kwadraat, Utrecht, 1997.
Lachen mag van God. Bert Bakker, Amsterdam, 1997.
Ik draag je in mijn hart. Kwadraat, Utrecht, 1998.

naar boven

Domweg gelukkig, in de Dapperstraat. Bert Bakker, Amsterdam, 1998 (18e druk).
Groot verzenboek. Lannoo, Tielt, 8e herziene druk, 1998.
Ik geef je 10 boeketten. Papillon, [Kampen], 1998 (2de herziene druk).
Ik heb alleen woorden. Bert Bakker, Amsterdam, 1998.
De geur van kruizemunt waait over. Kwadraat, Utrecht, 1998.
Ik ging naar Bommel om de brug te zien. Bert Bakker, Amsterdam, 1998.
Een zucht en een zoen. De Altiora Averbode, Averbode, 1999.
De selectie van de eeuw. De Arbeiderspers, Amsterdam/Antwerpen, 1999.
Het evangelie volgens dichters. Lannoo/Atlas, Tielt/Amsterdam, 1999.
Wat blijft. Bert Bakker, Amsterdam, 1999.

Geur van honing en jonge melk. Kwadraat, Utrecht, 2000.
Wie dan wel? Woonzorg Nederland, Amsterdam, 2000.
Seks. Uitgeverij 521, Amsterdam, 2001.
Niemand om het voor te doen. Uitgeverij 521, Amsterdam, 2001.
Het liefste gedicht. Podium, Amsterdam, 2001 (2de druk 2007).
Drugs. Uitgeverij 521, Amsterdam, 2002.
Rock 'n' roll. Uitgeverij 521, Amsterdam, 2002.
Het lichte gedicht. Podium, Amsterdam, 2002.
Naar 't Zuiderland. Lannoo/Atlas, Tielt/Amsterdam, 2002.
Een boom is meer dan er staat. Lannoo, Tielt, 2002.
Komrij's Nederlandse poëzie van de 19de t/m de 21ste eeuw in 2000 en enige gedichten. Bert Bakker, Amsterdam, 2004.
Spiegel van de moderne Nederlandse en Vlaamse dichtkunst. Balans, Amsterdam, 2005.
Het kleinste gedicht. Podium, Amsterdam, 2005.
Het eerste wonder. Van Gennep/Poëzieclub, Amsterdam, 2006.
Het muzikaalste gedicht. Podium, Amsterdam, 2006.
Denkend aan de dood. Doodsgedichten. BnM Uitgevers, Nijmegen, 2006.
Gedichten voor het hart. Maarten Muntinga, Amsterdam, 2006.
Verjaardagsvers. Kleine Uil, Groningen, 2007.
Vlees is het mooiste. Davidsfonds / Querido, [Leuven] / [Amsterdam], [2007].
Meesterwerk. Passage, Groningen, 2009.

Met dat hoofd gebeurt nog eens wat. Prometheus, Amsterdam, 2011.
Alleen in mijn gedichten kan ik wonen. Prometheus, Amsterdam, 2012 [=2011].
De Nederlandstalige poëzie in pocketformaat. Compaan uitgevers, Maassluis, 2012. 
De veertig van Heytze. Podium, Amsterdam, [2014].

naar boven

---

bronnen

Mats Beek. www.schrijversinfo.nl: Hans Andreus
G.J. van Bork. Schrijvers en dichters. DBNL Biografieënproject I. 2001: Andreus, Hans.
DBNL: Hans Andreus
Hans Heesen, Harry Jansen en Ed Schilders. Waar ligt Poot? Over de dood en de laatste rustplaats van Nederlandse en Vlaamse schrijvers. De Prom, Baarn, 1997.
Jan van der Vegt. Levensbericht Johan Wilhelm van der Zant (Hans Andreus).  Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden, 1982-1983. E.J. Brill, Leiden 1984.
Lectuur-Repertorium. Deel 1. A.S.K.B., Vlaamsche Boekcentrale/Nederland's Boekhuis, Antwerpen/Tilburg, 1952.
Lectuur Repertorium 1952-1966. Deel 1. A.S.K.B./Nederland's Boekhuis, Antwerpen/Tilburg, 1968.
Lectuur Repertorium 1967-1978. Deel 1. Nederlands Bibliotheek en Lektuur Centrum/Katholiek Centrum voor Lectuurinformatie en Bibliotheekvoorziening, Den Haag/Antwerpen, 1980.
VPRO Boeken, Dode Dichters Almanak 2012: Hans Andreus. Aflevering 601
http://boeken.vpro.nl/dode-dichters-almanak/2012/hans-andreus.html
[zie de bronnen-pagina voor links naar de sites van onderstaande bronnen]
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
Letterkundig Museum
Poëziecentrum Nederland

naar boven

---