Onze dichters,1908. Nederlandse Poëzie Encyclopedie

Behorend tot: jaaroverzicht 1908 versie: 09-09-2013

Titel: Onze dichters Uit vroeger eeuwen Van den laatsten tijd en de daaraan voorafgaande eeuw Samengesteld door: Door Gust. van Elring [= August Heyting] Met boekversiering door: Frits Lensvelt Uitgeverij: Meulenhoff & Co., Amsterdam Jaar van verschijning: MCMVIII (1908) Zie ook: datering Omvang: zie bijzonderheden. ISBN: - Bijzonderheden: Boek bestaat uit twee delen. Omvang eerste deel (Uit vroeger eeuwen) X, 272. Tweede deel (Van den laatsten tijd en de daaraan voorafgaande eeuw) X, 317 p. Deze delen werden zowel afzonderlijk als met elkaar in één band uitgebracht. In inhoudsopgave van tweede deel (2de druk, 1909) loopt de nummering door. In 2de deel, eerste druk: "Van dit boek werden de eerste vijf honderd exemplaren gedrukt op zwaar Engelsch Verge papier, genummerd van een tot vijfhonderd."	Boven: omslag eerste druk, 1908 Bron: Wolfsonian FIU Oplage: 4000 ex (volgens Heyting, in Het Vaderland, 26-03, 1924) Druk: Boek-, Courant- en Steendrukkerij G.J. Thieme, Nijmegen. Google over dit boek
2de deel, 1ste druk, 1908	1ste deel, 2de druk, 1909

Verdere inhoud van deze pagina:

	De samensteller	De vormgever
	Pseudoniemen in boek	Datering
	Voorwoord van uitgever	Pers

Dichters in 'Onze dichters'

NB: Naamversies als in boek; geboorte- en sterfjaren als in boek, behalve waar ze vermeld staan tussen [ ] - dat zijn data die gecheckt zijn bij de DBNL. Dichters gestorven vóór 1900 vallen buiten het verdere NPE-onderzoek )

	Vóór 1500	16de eeuw
	17de eeuw	18de eeuw
	19de eeuw	20ste eeuw

terug naar boven

De samensteller

Gustaaf van Elring, alias August Heyting, toonde zich in deze bloemlezing niet van zijn meest bescheiden kant. Tijdgenoten als Willem Kloos, Frederik van Eeden, Karel van de Woestijne en P.C. Boutens vond hij van beduidend minder belang dan zichzelf. Gezien het aantal pagina's dat hij voor zichzelf had uitgetrokken, rekende hij zich tot de top tien van de Nederlandse dichtkunst.

Zo gaf hij Joost van den Vondel en Willem Bilderdijk elk zevenentwintig pagina's de ruimte. P.C. Hooft zestien pagina's. Reefsen, beter bekend als Revius, en Bredero kregen elk negen pagina's. De gedichten van A.C.W. Staring beslaan acht pagina's. En dan komen J. Bellamy. Isaäc da Costa, Prudens van Duyse en... Gustaaf van Elring, met elk zeven pagina's.

In een ingezonden brief in Het Vaderland van 26 maart 1924 refereert Heyting aan Onze dichters. Hij beweert dat in het eerste jaar (1908) 4000 exemplaren verkocht werden.

Hierboven het desbetreffende fragment uit die ingezonden brief. De hele brief is onderaan deze pagina afgedrukt.

terug naar inhoudsopgave

Pseudoniemen

In zijn latere bloemlezingen gebruikte Heyting een hele serie pseudoniemen en de 'Dichter onbekend'-dekmantel om nog meer eigen verzen onder de aandacht van het publiek te brengen. In dit boek lijkt daarvan geen sprake te zijn. Zelfs bij zijn eigen gedichten, gepubliceerd onder de naam 'Gustaaf van Elring', staat tussen haakjes zijn eigenlijke naam vermeld.

terug naar inhoudsopgave

Frits Lensvelt

De vormgeving van en illustraties in het boek werden verzorgd door Frits Lensvelt (Rijswijk, 1886 - Middelburg,1945).

Het was zijn eerste opdracht na zijn opleiding aan de Central School of Arts and Crafts te Londen. Hij was naast 'boekversierder' binnen-huisarchitect, beeldend kunste-naar; schilder en graficus, lector in de costuumkunde aan de Rijks-academie en de Toneelschool te Amsterdam en industrieel ontwerper.

(bron: Theater Instituut Nederland, www.theaterinstituut.nl )

terug naar inhoudsopgave

Datering

De eerste druk van dit werk verscheen in 1908. Volgens Heyting werden in dat jaar 4000 exemplaren verkocht.
Het is onbekend hoeveel waarde aan deze uitspraak moet woren gehecht.

De NPE-redactie bezit twee exemplaren van het boek. Een daarvan is no. 420 van de eerste druk van het tweede deel (Van den laatsten tijd en de daaraan voorafgaande eeuw) X, 317 p. De eerste druk verscheen in 1908, zowel als twee losse delen in twee afzonderlijke banden en als twee delen in één band.

De tweede druk verscheen in 1909. In ieder geval als twee delen in een band, maar wellicht ook als twee afzonderlkijke delen. Het NPE-exemplaar van de 2de druk (beide delen) is ergens tussen 1909 en 1999 door de Openbare Leeszaal Groningen van een nieuwe omslag voorzien, waardoor niet meer na te gaan is hoe het oorspronkelijk verscheen.

De paginanummering in het boek duidt enerzijds op twee losse delen, maar anderzijds ook weer niet, omdat deze alleen in de inhoudsopgave doorgenummerd is, en niet op de afzonderlijke pagina's. Zo staan volgens de inhoudsopgeve van het tweede deel de verzen van C.S. Adama van Scheltema op bladzijde 567, maar in werkelijkheid op bladzijde 295. Wat in feite bladzijde 567 zou zijn, als er was doorgenummerd.

terug naar inhoudsopgave

[Voorwoord]

Door de uitgave van "Onze Dichters" willen wij de vele mooie gedichten welke onze letterkunde voortgebracht heeft - door alle tijden - nader brengen tot het Nederlandsche Volk. Men zal in dit boek vele goede bekenden vinden - ook zeer veel schoons, dat minder bekend is, doch dat ten volle verdiend gekend te zijn door ons volk. Het was reeds lang ons plan, een plan dat ons lief geworden was, de Nederlandsche dichters te vereenigen in een bundel van af de vroegste tijden tot den allerlaatsten tijd.

Toen wij den heer Van Elring vroegen dit plan te verwezenlijken, wisten wij welk een veel omvattenden arbeid dit eischen zou. Wij brengen hem hierbij gaarne onzen dank voor de liefde en de zorg waarmede hij dezen arbeid ten einde bracht. Ook onzen dank aan Dr. A.G.C. de Vries, welke de middelnederlandsche liederen verzorgde, voor zoover dit het taalkundig gedeelte betreft, en wel door den juisten tekst aan te geven en voor de verklaringen te zorgen. Het is ons streven geweest, in overeenstemming met den wensch van den verzamelaar, in dit gedeelte een zoo veel mogelijk gemoderniseerden tekst te geven.

In hoofdzaak heeft de heer Van Elring zich bepaald tot onze lyrische gedichten. Van de dichters na 1860 geboren, namen wij alleen hen op, die bundels poezie uitgaven.

Men zal hier eenige (zeer weinige) dichters te vergeefs zoeken, die ook wij noode missen. Wij betreuren het ten zeerste dat wij hen - door den onwil van eenige uitgevers - niet konden opnemen. Doch de waarde van ons boek zal daardoor niet minder worden. Wij wenschen te geven het mooie in onze dichtkunst. Een schat van edelgesteenten. Ontbreekt hieraan een enkele steen, dat ontneemt niet den glans der andere. Hartelijk dank aan de vele uitgevers en dichters die ons autorisatie verleenden, waardoor ons plan verwezenlijkt kon worden.

Ons boek moge een volksboek worden in den ware zin des woords! Dat wenschen

Amsterdam, de uitgevers

Najaar 1908 MEULENHOFF & Co.

In dit werk staan geen gedichten van Herman Gorter, Jacques Perk en Annie Salomons - dichters die je anno 1908 in een bloemlezing als deze zou verwachten. Kennelijk zijn zij drie van de dichters waarvan de uitgevers, waarover in bovenstaande voorwoord wordt gesproken, weigerden toestemming tot publicatie te geven.
(zie ook: signalering in Rotterdamsch Nieuwsblad, 08-12-1908).

terug naar inhoudsopgave

Periode vóór 1500

Jan Boendale (c. 1275-1350)
Johannes Brugman (c. 1400-1473)
Hadewijch (13de eeuw)
Dirk Hermansz. van Herxen (? - 1457)
Willem van Hildegaersbergh
(c. 1350-1410)
Jan van Hulst (c. 1400)
Hertog Jan I van Brabant (? - 1294)
Jan Knibbe (laatste helft 14de eeuw)
Jacob van Maerlant
(2de helft 13de eeuw)
Dirk Potter (? - 1428)
Jan Praat (14de eeuw)

Dichter onbekend (Middeleeuwen)
- Van den wilden man
- Beurtzang tussen een paar gezellinnen
- Gebed tot Maria
- Wiegelied
- Meilied
- Het daget in den oosten
- Twee koningskinderen
- Heer Halewijn
- Inkeer
- Mystiek Lied
- Wachterlied
- Verlangen
- Meibloempje
- De leeuwerik

[auteurs onbekend in 1908]

Illustratie: Frits Lensvelt, 1908

terug naar inhoudsopgave

16de eeuw

Anna Bijns (1494-1575)
Matthijs de Casteleyn (1485-1550)
Dirk Volkertsz. Coornhert (1522-1590)
Jehan Baptista Houwaert (1533-1599)
Bertha Jakobs [Suster Bertken]
(c. 1427-1514)
Philips van Marnix (1538-1598)
Dirk Coelde van Munster (1435-1515)
Jan van der Noot (1539-1595?)
Arent Dirksen Vos (1500-1575)
Willem van Zuylen van Nyevelt
(? - 1543)

Illustraties boven en rechts:
Frits Lensvelt, 1908

Dichter onbekend
- Ruiterklacht
- Een liedje van de mei
- Minneklacht
- Afscheid
- Minnezang
- Levensles
- Drinklied
- De minnebode
- Doodsgedachte
- Jezus Bloemhof
- Jezus en Johannes
- Maria-boodschap
- Meiliedje
- Loflied op Jezus
- De hemel
- Naar Oostland willen wij rijden
- Het visschertje
- Spotlied op Karel van Gelre

Geuzenliederen:

- Op de tienden penning
- Klaaglied van den graaf van Bossu
- Alva's vertrek

terug naar inhoudsopgave

17de eeuw

Caspar van Baerle (1584-1648)
Gerbrand Adriaensen Bredero
       (1585-1618)
Dirk Rafaelsz. Camphuysen
       (1586-1627)
Jacob Cats (1577-1660)
Samuel A. Coster (1585-? )
Jeremias de Decker (1610-1666)
Jan van der Does (1545-1604)
Heiman Dullaert (1636-1684)
W.G. van Fockenbroch
       (na 1630-1675)
Johannes Antonides van der Goes
       (1647-1684)
Lucas de Heere (1534-1584?)
Daniel Heinsius (1580-1655)
Pieter Cornelisz. Hooft (1581-1647)
Jan van Hout (1542-1609)
Constantijn Huyghens (1596-1687)
J.H. Krul (1602-na 1644)
Jodocus van Lodensteijn
       (1620-1677)
Carel van Mander (1548-1606)
C. Maertsz (na 1620).

D.P. Pers (laatste helft 17de eeuw)
P. Adrianus Poirters (1606-1675)
Laurens Reael (1583-1637)
Jakob Reefsen (Revius, 1587-1658)
Cornelis Rhijnenburgh
       (midden 17de eeuw)
Willem Sluiter (1627-1673)
Hendrik Laurens Spieghel
       (1549-1612)
Joh. Stalpert van der Wiele
       (1579-1630)
Jan Janszoon Starter (1594-1626)
H. Sweerts (1627-1696)
Adriaan Valerius (? - 1625)
Maria Tesselschade Visscher
       (1594-1649)
Roemer Visscher (1547-1620)
Joost van den Vondel (1587-1679)
Jacobus van Zevecote (1596-1642)

Dichter onbekend (17de eeuw)

- Daar zou er een magetje vroeg op staan
- Drinkliedeken.

terug naar inhoudsopgave

18de eeuw

Jacobus Bellamy (1757-1786)
J. van Broekhuizen (1649-1707)
Jan van Elsland (c. 1700) [1671-1736]
Willem van Haren (1710-1768)
Elisabeth Koolaart Hoofman (1664-1736)
Pieter Langendijk (1683-1756)
Jan Luyken (1649-1712)
Pieter Nieuwland (1764-1794)
Hubert C. Poot (1689-1733)
Dirk Smits (1702-1752)
Lucas Trip (1712-1783)
Johannes Vollenhove (1631-1708)

Dichter onbekend (laat 18de eeuws)
- Patriottenlied

Illustratie: Frits Lensvelt, 1908

terug naar inhoudsopgave

19de eeuw

Josephus Albertus Alberdingk Thijm
(1820-1889)
Hieronymus van Alphen (1746-1803)
Jan van Beers (1821-1888)
Ahazueer van den Berg (1733-1807)
Samuel J. van den Bergh (1814-1868)
Willem Bilderdijk (1756-1831)
Katharina W. Bilderdijk-Schweickhardt (1776-1830)
Adriaan Bogaers (1795-1870)
Frans de Cort (1834-1878)
Isaäc da Costa (1798-1860)

Jan M. Dautzenberg (1808-1869)
Napoleon Lieven Destranberg
(1829-1875)
Prudens van Duyse (1804-1859)
Rhijnvis Feith (1753-1824)
Petrus Augustus de Genestet
(1829-1861)
Guido Gezelle (1830-1899)
Bernard ter Haar (1806-1880)
Jan Frederik Helmers (1767-1813)
Frederik L. Hemkes (1854-1887)

Jan Pieter Heye (1809-1876)
Willem Hofdijk (1816-1888)
Cornelis Honigh (1845-1896)
Joh. Immerzeel Jr. (1776-1844)
B. Ph. de Kanter (1805-1865)
Jan Jacob L. ten Kate (1819-1889)
J. Kinker (1764-1845)
Karel L. Ledeganck (1805-1847)
Jacob van Lennep (1802-1868)
Cornelis Loots (1765-1834)
Barth. Hendrik Lulofs (1787-1849)
H.A. Meijer (1810-1854)
Multatuli (1820-1887)
Willem A. Ockerse (1760-1826)
Hippolyt Jan van Peene (1811-1864)
Hendrik Barthel Peeters
       (1825-[1893])
Allard Pierson (1831-1896)
Jan Poelhekke (1819-1881)
Everhardus Johannes Potgieter
       (1808-1875)
Jan Theodoor van Rijswijck
       (1811-1849)
Albrecht Rodenbach (1856-1880)
Ant. L. de Rop (1837-1895)
Adam Simons (1770-1834)
Antoni C.W. Staring (1767-1840)
A.J. Storm van 's-Gravesande
       (1788-1860)
Hendrik F. Tollens (1780-1856)
Pieter Johannes Uylenbroek
       (1748-1808)
Carel Vosmaer (1826-1888)
Jan van Walré (1759-1837)
Jan Frans Willems (1793-1846)
Carel G. Withuys (1794-1865)
Elisabeth Wolff Bekker (1738-1804)

Illustratie: Frits Lensvelt, 1908

terug naar inhoudsopgave

20ste eeuw (in leven op 1 januari 1900)

Carel S. Adama van Scheltema
Seerp Anema
Gentil Th. Antheunis
Frans Bastiaanse
Nicolaas Beets
Marie A. Boddaert
Pieter A.M. Boele van Hensbroek
Julius de Boer
Pieter Cornelis Boutens
Eduard Th. J. Brom
Bernard Canter
J. Clant van der Mijll-Piepers
René de Clercq
Louis M.H. Couperus
Jan van Droogenbroeck
Frederik van Eeden
Gustaaf van Elring
Julius de Geyter
Caesar Gezelle
Alex Gutteling
Gerrit C. van 't Hoog
Willem J. Th. Kloos
Jeanne Kloos-Reyneke van Stuwe
Edward B. Koster
Stéphanie Hélène Lapidoth-Swarth
Virginie Loveling
Gijsbert W. Lovendaal
Victor de Meijere
Marie Metz-Koning
P.H. van Moerkerken

Karel M.P. Pol de Mont
Victor A. de la Montagne
Hendrik C. Muller
Fiore della Neve
Willem G. van Nouhuys
Jeanette Nyhuis
Karel van den Oever
Edmond van Offel
Augusta Peaux
Willem L. Penning
Gerrit Hendrik Priem
Joannes Reddingius
Jacques Karel Rensburg
Giza Ritschl
Henriëtte Roland Holst van der Schalk
Herman J.A.M. Schaepman
Carel Scharten
Johannes B. Schepers
Hendrik J. Schimmel
Theodoor Sevens
Albertine Steenhoff-Smulders
Soera Rana
Nico van Suchtelen
Hugo Verriest
Albert Verwey
Willem Leonard Welter
Anthony Winkler Prins
Jacob Winkler Prins
Karel P.E.M. van de Woestijne
Willem Zuidema

terug naar inhoudsopgave

De pers over Onze dichters

Algemeen Handelsblad, 30-11-1908
(signalering)

Nieuws van den Dag, 26-11-1908
(advertentie)

Onderstaand: Signalering in Het Nieuws van den Dag, 01-12, 1908.

August Heyting, Het Vaderland, 26-03-1924:

terug naar inhoudsopgave

Signalering, Rotterdamsch Nieuwsblad, 08-12-1908:

Bloemlezing onderzocht door: Bart FM Droog, 2012.

Bronnen:

Collectie Bart FM Droog
Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren - DBNL
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
Wolfsonian-Florida International University, Miami, Florida, USA, www.wolfsonian.org
Op de site van het Wolfsonian is een afbeelding van de 'hele' omslag te zien: voorzijde, rug en achterzijde: http://digital.wolfsonian.org/WOLF009193/00001

terug naar boven

Deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Webdesign Revan Barlas