Jacob Winkler Prins - Nederlandse Poëzie Encyclopedie

versie: 04-11-2016 - redacteur: Bart FM Droog
Biografie | Dichtbundels |Bloemlezingen | Google | Bronnen

Jacob Winkler Prins

Geboren te:
Tjallebert, 05-02-1849
Gestorven te:
Keltische Zee, 25-11-1904
Volledige naam:
Jacob Winkler Prins
Naamsvarianten:
Jakob Winkler Prins; J. Winkler Prins
Pseudoniemen:
Kasper Brandt; R. Brandt van Lieren

Bron foto: De Muze en het ambacht, 1949

Zie ook: Groninger dichters

Dichter, prozaïst en beeldend kunstenaar.

Jacob Winkler Prins was een zoon van Anthony Winkler Prins. Hij groeide op in Veendam - en studeerde klassieke letteren te Utrecht.

A. Greebe, 1911: "Zijn onafhankelijke geest, zijn afkeer van examendressuur, van dwang, van routinewerk, — zijn lust in eigen onderzoek, zijn weerzin tegen gelooven op gezag [dreef] hem weg van de universiteit en de handboeken en lokte zijn lief hebberij voor schilderen hem onberedeneerd, onverijld, in een te machtigen impuls naar Parijs, waar hij zich maanden geheel aan de schilderkunst gaf. Wel liet hij zich toen bepraten tot terugkeer, maar de studie werd weldra — ook omdat de mathesis hem moeilijk viel — onderbroken en een nieuw heil gezocht in de studie van het Engelsch in Engeland zelf. Daar is hij niet lang geweest."

In 1873 huwde hij, zeer tegen de zin van zijn aanstaande schoonvader in, met de twaalf jaar oudere Marie Frackers. Zij werd als directrice van een 'M.U.L.O. voor meisjes' te Apeldoorn kostwinnaar van het paar.

Ze woonden in het buitenhuis 'Idylle' in Lieren, een gehucht bij Beekbergen. Daar ontgon hij een stuk heide en besteedde veel tijd aan tuinieren.

Het huwelijk bleef kinderloos. Marie overleed in 1901, waarna Jacob bij zijn vader in Voorburg introk. Hij was bevriend met de dichter Joannes Reddingius, met wie hij vanaf 1896 correspondeerde. Eerst in 1901 ontmoetten ze elkaar persoonlijk..

Jacob overleed aan boord van het stoomschip Saint Andrew, dat op 13 november 1904 uit New York was vertrokken en op 29 november 1904 in Antwerpen arriveerde.

Volgens een neef van Jacob zou de auteur overleden zijn aan de gevolgen van een vechtpartij met een stokersknecht. Dat verhaal wordt niet onderbouwd door schriftelijke bronnen: wat er met het logboek van de S.S. Saint Andrew is gebeurd, is onbekend.

A. Greebe merkte in 1911 wel op: "Prins toch was, als vele op zich zelf steunende kritische karakters, een eigenzinnige, die soms moeilijk tegenspraak kon dulden en wellicht wat overijld placht aan te nemen, dat elke meening, die tevens door de communis opinio herhaald werd, een bewijs was van gedachteloos napraten. En dan kon hij, de sterk-emotioneele en impulsieve man, wel eens heftig zijn. En waar men twijfelde aan de ernst van zijn streven, week hij trotsoh terug en niet licht zocht hij dan door wie hij zich gekrenkt waande."

Jacob Winkler Prins kreeg een zeemansgraf in de Keltische Zee, op 50 graden Noorderbreedte en 8 graden Westerlengte.

De handschriften die hij naliet zijn, volgens De Tijd in 1949, 'voor het grootste deel achteloos door een schoonmaakster verbrand.' Een klein deel van het nooit uitgegeven werk was in het bezit van Joannes Reddingius, die in een krantenartikel uit 1929 refereert aan 'Jorem en de Leelijkzoekers' - de titel van in 1879 geschreven en nooit gepubliceerd hekeldichtin vier zangen.

Zijn bekendste dichtregel is: "Niets wordt er, niets, uit talloos veel miljoenen", waarvan het laatste gedeelte door W.F. Hermans gebruikt is als titel voor diens roman Uit talloos veel miljoenen (1981).

naar boven

Dichtbundels:
[alleen werken van 6 of meer pagina's zijn opgenomen]

Sonnetten. Binger, Amsterdam, 1885. 112, VII p. Nieuwe uitgave bij G.H. Priem, Amersfoort, 1890. 112, VIIp.
Gedigitaliseerd?: http://books.google.nl/books?vid=KBNL:KBNL03000297634&redir_esc=y

Zonder sonnetten. Nieuwe gedichten. Binger, Amsterdam, 1886. 118, 3p. Herdruk bij G.H. Priem, Amersfoort, 1890. 118, 3p.

Liefdes erinnering. Nieuwe gedichten en zangen. Binger, Amsterdam, 1887. XI, 123p.

Gedichten. Verzameld en van een inleiding voorzien, door Joannes. Reddingius. [Nederlandsche Bibliotheek onder leiding van L. Simons]. [Maatschappij voor goede en goedkoope lectuur], [Amsterdam], [1910]. XVIII, 246p. Ontwerp Franse pagina en titelpagina: Wilm Klijn. Integraal online op:
http://www.dbnl.org/tekst/wink011jred01_01/index.php

Verzamelde gedichten. Volledige uitgave verzorgd door Joannes Reddingius. Wereldbibliotheek. Maatschappij tot verspreiding van goede en goedkoope lectuur, [Amsterdam], 1929. 352p.

2 x WP. Door Klaartje (aquarelliste 1936 tot heden) en Jacob Winkler Prins (dichter 1849 - 1904). Veenkoloniaal Museum, Veendam, 2002. 107p. In spiraalband. Klaartje is Klaartje Winkler Prins (1936). Uitgave ter gelegenheid van de expositie van Klaartje Winkler Prins "In de voetsporen van Jacob" in het Veenkoloniaal Museum Veendam, november 2002.

Gedichten. [In Boekvorm Uitgevers], [Assen], [2013]. 80p. Met illustraties. [NPE: Bloemlezing uit zijn gedichten?]

naar boven

Bloemlezingen:

Poëzie van Jacob Winkler Prins is in deze bloemlezingen aangetroffen:

Dichters van dezen tijd. Van Kampen & Zoon, Amsterdam, 1903 (vijfde herziene druk).
Inleiding tot de nieuwe Nederlandsche dichtkunst (1880-1900). Maatschappij voor Goede en Goedkoope Lectuur, Amsterdam, 1905.
Verzen van Noord- en Zuid-Nederlandsche Dichters. 1875-1908. Tjeenk Willink, Zwolle, 1908 (3de herziene druk).
Onze dichters. Meulenhoff & Co., Amsterdam, 1908.

Nederlandsche Letterkunde. J.B. Wolters, Groningen/Den Haag, 1916 (11de herziene druk).
Zeven eeuwen. W.L. & J. Brusse, Rotterdam, 1917.
Verzen van Noord- en Zuid-Nederlandsche Dichters. Tjeenk Willink, Zwolle, 1919 (5e herziene druk).
Nederlandsche schrijvers en schrijfsters. Wolters, Groningen/Den Haag, 1919 (9de herziene druk).

naar boven

In 't volle leven. Malmberg, 's-Hertogenbosch/Antwerpen, 1921.
Dichters na '80. Tjeenk Willink, Zwolle, 1922.
Honderd Nederlandsche gedichten. Van Goor Zonen, Gouda, 1923 (2de herziene druk).
Dietsche Lusthof. Dl 2. Nijgh & Van Ditmar, Rotterdam, 1927.
Lyriek. Tjeenk Willink, Zwolle, 1928.
De Nederlandsche dichtkunst sinds 1880. Wolters, Groningen/Den Haag, 1929.

Een wandeling door de Nederlandsche poëzie. Uitgeverij Ploegsma, Zeist, [1937].
Het scheidende jaar. Bosch & Keuning, Baarn, [1937].
Spiegel van de Nederlandsche poëzie door alle eeuwen. De Spieghel, Amsterdam, 1939.

Muziek en poëzie. Van Loghum Slaterus', Arnhem, 1941.
Lof van den Arbeid. Querido, [Amsterdam], [1943].
Variaties. J.B. Wolters, Groningen/Batavia, 1947 (3de herz. druk).

naar boven

De Muze en het ambacht. VBBB, [Amsterdam], 1949.
De muze op zee. VBBB, [Amsterdam], 1951.
De speelse muze. VBBB, [Amsterdam], 1952.

Spiegel van de Nederlandse poëzie. Dl. 1: 1100-1900. Meulenhoff, Amsterdam, 1955 (3e herziene druk).
Muziek en poëzie. Bruna, Utrecht, 1959 (tweede [gewijzigde] druk).
Spiegel van de Nederlandse poëzie, dl 2. Meulenhoff, Amsterdam, 1965 (5e herziene druk).

Dichters en gedichten. Malmberg, 's-Hertogenbosch, 1965.

Al bleef ik eeuwig ongelezen. Bert Bakker, Den Haag, 1974.
De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw. Bert Bakker, Amsterdam, 1979.

naar boven

Poëziebrevier. De Fontein, Baarn, 1981.
Is dit genoeg: een stuk of wat gedichten. Elsevier Manteau, Amsterdam/Antwerpen, 1982.
De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw. Bert Bakker, Amsterdam, 1987 (8e herziene druk).

Paardenliefde. Elmar, Rijswijk, 1991.
De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw. Bert Bakker, Amsterdam, 1996 (10e herziene druk).
Voor verwende smaken. Meulenhoff/Manteau, Amsterdam/Antwerpen, 1996.

Komrij's Nederlandse poëzie van de 19de t/m de 21ste eeuw in 2000 en enige gedichten. Bert Bakker, Amsterdam, 2004.
Maar wat is dan liefde? BnM, Nijmegen, 2007.

De Nederlandstalige poëzie in pocketformaat. Compaan, Maassluis, 2012.

naar boven

Bronnen

Afkortingen: KBr en KBDH - Koninklijke Bibliotheek Brussel resp. Den Haag; LR - Lectuur Repertorium; PCG en PCNL - Poëziecentrum Gent resp. Nederland; s.n. / s.l. / s.a. - sine nomine / loco / anno = zonder naam [van uitgeverij] / plaatsnaam / jaartal.

DBNL: Jacob Winkler Prins
http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=wink011
A. Greebe. Levens- en karakterschets van Jacob Winkler Prins. De Gulden Winckel, 1911. Deels geciteerd in:
NN. Iets over wijlen Jacob Winkler Prins. Nieuwe Veendammer Courant, 21-07-1911.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMVEEN01:000080841:mpeg21:a0005
Joannes Reddingius. [Artikel over de laatste levensjaren van Jacob Winkler Prins] in tijdschrift De Tijdspiegel. Vermeld in: Algemeen Handelsblad, 08-06-1920.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010653684:mpeg21:a0153
NN. Joannes Reddingius (19 juni 1873 - 19 juni 1923. [Artikel en interview vanwege vijftigste verjaardag]. Bredasche Courant, 19-06-1923.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAB03:000067618:mpeg21:a0004
W.L.M.E. van Leeuwen. Over Litteratuur. LXXII. Twentsch Dagblad Tubantia en Enschedesche Courant. 10-11-1927.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAEN01:000050422:mpeg21:a0032
Joannes Reddingius. Studie over Jacob Winkler Prins in tijdschrift Nederland, aangehaald in:
NN. Jacob Winkler Prins. Eindhovensch Dagblad, 16-08-1929.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMRHCE01:000057730:mpeg21:a0037
Joannes Reddingius. Jacob Winkler Prins (1849-1929). Jeugdjaren. Nieuwe Rotterdamsche Courant, 25-11-1929.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010030600:mpeg21:a0216
NN. Jacob Winkler Prins. Het Vaderland , 25-11-1929.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010012609:mpeg21:a0227
NN. Geest en leven. De Tijd, 05-02-1949.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011199544:mpeg21:a0061
K. ter Laan. 'Winkler Prins, Jacob'. Groninger Encyclopedie. Deel 2: N-Z. Spiering, Groningen, 1955.
Frank van Dijl. Nieuwe Hermans. Het Vrije Volk, 05-06-1981.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010960862:mpeg21:a0450
H.A. Wage. Winkler Prins, Jacob. In: G.J. van Bork & P.J. Verkruijsse (red.). De Nederlandse en Vlaamse auteurs van middeleeuwen tot heden met inbegrip van de Friese auteurs. De Haan, Weesp 1985.
http://www.dbnl.org/tekst/bork001nede01_01/bork001nede01_01_1458.php
Wim Houtman. Jacob Winkler Prins, tussen domineesdichters en Tachtigers. Nederlands Dagblad, 26-11-1994.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010629093:mpeg21:a0208
Hans Heesen, Harry Jansen en Ed Schilders. Waar ligt Poot? Over de dood en de laatste rustplaats van Nederlandse en Vlaamse schrijvers. De Prom, Baarn, 1997.
Hans Schoen. Een late herdenking van een vergeten Groninger dichter. moorsmagazine.com. 01-05-2005.
http://www.moorsmagazine.com/boeken/over-schrijvers/winklerprins/

Boeken, brieven en/of materiaal van, over en/of aan Jacob Winkler Prins bevinden zich in:

British Library, Londen
Groninger Archieven, Groningen
Koninklijke Bibliotheek, Brussel
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
Letterenhuis Antwerpen
Literatuurmuseum, Den Haag
Poëziecentrum, Gent
Poëziecentrum Nederland, Nijmegen

naar boven

deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners

Webdesign Revan Barlas