Behorend tot: jaaroverzicht 1942                                                      versie: 07-03-2017

Titel: Stille opmars Verzen van de nieuwe generatie in Nederland Verzameld en ingeleid door: F.W. van Heerikhuizen Uitgeverij: Wereldbibliotheek, Amsterdam Jaar van verschijning: 1942 Omvang: 142 p. ISBN: - Bijzonderheden: Bandontwerp van Jac. Nuiver Inleiding beslaat 30 pagina's. Google over dit boek

Bevat poëzie van:

Gerrit Achterberg Gerard den Brabander Clara Eggink Ida G.M. Gerhardt Truus Gerhardt Hella Haasse Jac. van Hattum

F.W. van Heerikhuizen Han G. Hoekstra Ed. Hoornik Willem Hussem Rudi van Lier Miep Luitingh .

Adriaan Morriën Martinus Nijhoff N.E.M. Pareau Dick Tenaarlo M. Vasalis Simon Vestdijk .

Literaire rel

In 1942 ontstond rond dit boek een literaire rel. In het boek waren geen verzen van Bertus Aafjes en Eric van der Steen opgenomen. In de inleiding werd hun werk door Van Heerikhuizen als 'mateloos overschat' bestempeld. Ook ontbreken opvallend veel andere bekende 'jonge' dichters. Wel plaatste Van Heerikhuizen zeven eigen gedichten en poëmen van een aantal onbekende dichters.

In de ruim dertig pagina's tellende inleiding voorziet hij de dichters van allerlei etiketten. Dit al leidde tot ergernis bij onder meer J.W.F. Werumeus Buning ("ik voor mij ben al op de eerste bladzijde en argwanend geworden"), G.H. 's-Gravesande ("als geheel lijkt mij de bloemlezing mislukt"), Gabriël Smit ("nogal zonderlinge keuze"), Ed. Hoornik ("een teleurstelling") en Bertus Aafjes (wie er nog het beste afkomt, is de samensteller zelf (...) [die] gelukkig geen karkteristiek van zichzelf geeft").

Interessant is te zien wie naast Aafjes en Van der Steen worden genoemd als ontbrekende namen. Smit: "H. de Bruin en K. Heeroma, Rob. Franquinet en Paul Vlemminx." Hoornik: "L. Th. Lehmann, A. Marja, E. den Tex, Freek van Leeuwen, Pierre H. Dubois, Max Dendermonde, Nes Tergast, C. Buddingh, G. Kettmann, Noordstar."

Martien Beversluis zag in de bloemlezing aanleiding om in het nazipropagandablad De Misthoorn te fulmineren tegen vrijwel álle niet nationaal-socialistische dichters en deze anthologie als zoveelste joodse complot te presenteren. Opvallend is dat hij daarbij dit mededeelt: "In dit bundeltje komt ook poëzie voor van den heer Gerrit Achterberg, de man, die eenige jaren geleden de dochter van zijn hospita vermoordde en sindsdien een langdurige gevangenschap ondergaat. Deze psychopaat (...)."

A.F. Mirande, ook een aanhanger van de Nieuwe Orde, schreef over het boek: "Er staat veel zieks in, maar ingewijden weten, dat onze lyriek nog stukken zieker is."

Besprekingen

Martien Beversluis. Wie gaf toestemming tot het drukken van deze bederf-literatuur? De decadentie der Nederlandsche poëzie (naar aanleiding van de uitgave "Stille Opmars"). De misthoorn, 11-07-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010453758:mpeg21:p005
J.W.F. Werumeus Buning. De jongste poëzie. Een niet zeer gelukkige bloemlezing. De Telegraaf, 15-08-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110584031:mpeg21:a0133
Gabriël Smit. Letterkunde. Bespreking van stille opmars. De Gooi-en Eemlander, 10-09-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010309914:mpeg21:a0076
Ed. Hoornik. De Muze buiten spel. Door de eenzijdigheid van den samensteller is de bloemlezing "Stille Opmars" door F.W. van Heerikhuizen waardeloos. Algemeen Handelsblad, 12-09-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000052181:mpeg21:a0032
G.H. 's-Gravesande. Nieuwe bloemlezingen. op voorbeeld van Coster. Het Vaderland, 03-10-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010020421:mpeg21:a0118
A.F. Mirande. Stille opmarsch. Verzen van de nieuwe generatie in Nederland. Het Nationale Dagblad, 03-10-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011132692:mpeg21:a0083
Bertus Aafjes. Een stille opmarsch zonder zin. Bloemlezing uit het werk der nieuwe generatie. Tekort aan geest. De Tijd, 12-11-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010989547:mpeg21:a0116
F.W. van Heerikhuizen. De waarde van het vers. Aan Bertus Aafjes. De Tijd, 21-11-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010989555:mpeg21:a0114
Bertus Aafjes. [Aan] F.W. van Heerikhuizen. De Tijd, 21-11-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010989555:mpeg21:a0114

K. Heeroma. Beoordeling van Stille opmars in de rubriek Bibliographie. De Gids, december 1942. In De Nieuwe Taalgids (jrg. 37, p. 46) gesignaleerd als:  "[Heeroma] meent dat de door de inleider gegroepeerde jongste generatie, gekarakteriseerd als 'nieuw-classicistisch', voorlopig 'een pure fictie' is."
http://www.dbnl.org/tekst/_taa008194301_01/_taa008194301_01_0030.php

Bruno Weykamp. Stille Opmars... De Residentiebode, 08-04-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011063064:mpeg21:a0020

terug naar boven

Bloemlezing onderzocht door: Bart FM Droog en Jurgen Eissink, 2012/2013/2017.

---

 
Deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners

© De Nederlandse Poëzie Encyclopedie, 2013-2017