versie: 17-12-2016 - redacteur: Bart FM Droog
Biografie | Dichtbundels |Bloemlezingen | Google | Bronnen

---

Max Dendermonde Pseudoniem van: Hendrik Hazelhoff Geboren te: Winschoten, 17-06-1919 Gestorven te: Sarasota (Florida), 24-03-2004 Volledige naam: Hendrik Hazelhoff Naamsvarianten: Henk Hanzelhoff Pseudoniemen: - Max Dendermonde, 1975 Fotograaf onbekend*

Zie ook: Groninger dichters

Prozaïst, dichter, journalist, jeugdboeken- en toneelschrijver.

Op 28 juni 1944 trouwde hij te Amsterdam met Titia Olthof (1921-1949). Ze kregen één dochter, Lisette Jacqueline (1947-1983). Hij hertrouwde, maar door Dendermonde's drankmisbruik liep dit tweede huwelijk stuk. Nadat hij afgekickt was van de drank trad hij voor de derde maal in het huwelijk, met fotografe Annelies Scholtz (1933-1998). Uit dit huwelijk ontsproten twee zonen.

Zes maanden na zijn geboorte verhuisden zijn ouders naar Groningen-stad, waar zijn vader eerst als machinebankwerker bij de gemeentetram werkzaam was, en later bedrijfsleider werd van het bad- en washuis in de wijk De Oosterpoort.

Max Dendermonde volgde de Gemeentelijke Kweekschool. Tijdens de opleiding tot onderwijzer ontplooide Dendermonde tot grote ergernis van zijn vader zijn eerste journalistieke en literaire activiteiten. Hij schreef stukken voor het Groninger Dagblad. Circa 1935 raakte hij bevriend met Ab Visser en was actief in de kring van jonge literatoren die later bekend werden als 'De Groninger School: Alex Gans, Sjoerd Leiker, Martin Leopold, Ido Keekstra, Bert Nuver, A. Marja en Ferdinand Langen.

Max Dendermonde, ca. 1942**

Hij koos het pseudoniem Dendermonde omdat deze Vlaamse plaatsnaam associaties opwekte met denderen over 'le monde', oftewel wereldwijd zwerven. In augustus 1940 fietste Dendermonde met Reinold Kuipers en Albert Redeker naar Amsterdam, waar hij zich vestigde. Hoewel Amsterdammer geworden was nog regelmatig in de Martinistad te vinden, ondermeer in Chez Antoine, het legendarische café van Anton van der Hoef.

In de hoofdstad werkte hij eerste voor de Amsterdamsche Boek- en Courantmaatschappij, waar hij een dichtbundel en een novelle uitbracht. In mei 1945 publiceerde hij bij uitgeverij De Vuurslag een rijmprent over de bevrijding van Groningen (online in Geheugen van Nederland).

Na de oorlog kwam hij in dienst bij Radio Herrijzend Nederland en later bij de Vara, als presentator van de 'Artistieke Staalkaart' . Met Garmt Stuiveling was hij redacteur van het radioprogramma 'Met en Zonder Omslag.' In 1947 nam hij, naast zijn radiowerk, de functie van publiciteitschef-Nederland van het Amerikaanse filmbdrijf Warner Bros op zich.

In 1950 werd hij redacteur van De Groene Amsterdammer, en maakte in die hoedanigheid de Watersnoodramp in 1953 mee. Een jaar later stapte hij over naar Het Parool.

Zijn bekendste boeken zijn de romans De wereld gaat aan vlijt ten onder (uit 1954, online in de DBNL; 26ste druk 1991), De dagen zijn geteld (1955, 9de druk 1993) en De deur op een kier (1958, 8ste druk 1987).

Tot 1962 stond hij bekend als een notoire alcoholist, die vaak in onzinnige conflicten belandde. Maar in dat jaar wist hij af te kicken. Trouw: "Toen brak naar zijn zeggen de gelukkigste tijd van zijn leven aan. De agressieve zuiplap, zoals hij zichzelf noemde, werd een levensgenieter die zijn gezin en gezondheid koesterde. In een interview zei hij: ,Ik ervaar het uitstel van sterven iedere dag weer als een wonder. Nog net het stoeprandje gehaald! Ik zou wel van de daken willen schreeuwen: 'Jullie zijn allemaal klootzakken dat jullie niet weten hoe fijn het is dat je er nog bent'."

In 1979 emigreerde Dendermonde naar Florida. Regelmatig verbleef hij in Nederland, voor voordrachten en zakelijke besprekingen, en ook om het contact met de Nederlandse taal niet te verliezen.

naar boven

---

Dichtbundels:
[alleen werken van 6 of meer pagina's zijn opgenomen]

Tijdelijk isolement. Gedichten. AA.M. Stols, 's-Gravenhage, 1941. 45p. Helikon. Tijdschrift voor poëzie. 11de jaargang, nr. 14.

Water en brood. Gedichten. Voor het Ned. Verbond van Boekenvrienden. Boek- en Courantmij., Amsterdam, 1941. 46p.

De ballade van "Den gulden glimlach". Verlucht met houtsneden van J. Blauwykel. De Gulden Pers, Haarlem, 1947. [18]p. Oplage 250 ex. Oorspr. verschenen Tijdelijk isolement (1941).

Eiland van Circe. Van Oorschot, Amsterdam, [1948]. 46p. De Vrije Bladen, jrg. 19, schrift 8.

Het vermoeden. Gedichten. Het Wereldvenster, Baarn, [1952]. 16p. Oplage 500 ex. Met een vignet van Fons Montens.

naar boven

Tot zo ver voorlopig. Gedichten. De Arbeiderspers, Amsterdam, 1959. 72p. de Boekvink.

Liefde. De Mirakel, Utrecht, 1980. [8]p.

Ben je daar nog? Nieuwe gedichten. [Ill. Ed Doerk]. Nova Zembla, Arnhem [etc.], 1982. 45p. Opl. van 300 genummerde ex., waarvan 1-20 werden gesigneerd door de auteur en voorz. van één van de 20 originele tekeningen.

Ik geef jou een gedicht of wat. Honderd en een lichte sonnetten om langzaam te lezen. [Pentek. Mart Kempers]. Veen, Utrecht [etc.], 1983. 124p.

Ga mee op een enkele reis. 102 luchtige sonnetten om languit te lezen. [Tek. Mart Kempers]. Manteau, Amsterdam, 1984. 132p.


Het geheim van de miereneuker. Nieuwe gedichten. Bosbespers, Oosterbeek, 1986. 47p. Oplage van 150 genummerde en gesigneerde ex.

Het geheim van de miereneuker. Nieuwe gedichten. Het Spectrum, [Utrecht], 1987. 46 p. 2de druk - normale handelseditie.

naar boven

Lessen in eenzaamheid 104 sonnetten om aandachtig te lezen op een goed beschaduwde plek in de wereld. Met ill. van Friso Henstra. Het Spectrum, Utrecht [etc.], 1987. 139p.

Het ogenblik van de luiaard. Zeventien teksten. Bosbespers, Oosterbeek, 1987. 39 bl. Oplage 200 gesigneerde ex.

Soms een paar uur van tweezaamheid. Liefdesgedichten. 103 sonnetten om loom te lezen op een koel laken. [Ill. Tom Eyzenbach]. Het Spectrum, Utrecht [etc.], 1987. 130p.

Anton van den Horst. [teksten:] Mariette Niermeyer, Emile van Konijnenburg, Joep Monnikendam; gedichten: Max Dendermonde, Ron Wunderink. [Citaten: Maarten Beks ... et al. ; fotogr.: Albert Lauw ... et al.]. : Van Spijk, Venlo, 1988. 96p. Boek over Anton van den Horst (1924-2002).
Geen dichtbundel: opgenomen in dit overzicht omdat het mogelijk elders niet gepubliceerd werk van Max Dendermonde bevat.

Ik weet niet wie. 105 nieuwe sonnetten van Max Dendermonde om te lezen tegen de nacht. [Tek. van Friso Henstra]. Krips Repro, Meppel, 1989. 143p. Bibliofiele uitg. van 1000 genummerde en gesigneerde ex.
Herdruk bij De Prom, Baarn, 1992. 143p.

naar boven

	De Groninger sonnetten Tek. Olga Wiese. De Prom, Baarn, 1993. [60]p.
	Nooit te laat Vijftig nieuwe gedichten De Prom, Baarn, 1999. 77p. Uitgave bij de tachtigste verjaardag van Max Dendermonde.

Overige genres

Zie de Max Dendermonde-collectie, Koninklijke Biblotheek (Den Haag).

naar boven

---

Bloemlezingen:

Door Max Dendermonde (mede)samengestelde bloemlezing

De Stijgbeugel. Veertig verzen van nieuwe dichters. Bijeengebracht door Max Dendermonde, Reinold Kuipers en Garmt Stuiveling. De Arbeiderspers, Amsterdam, 1953. 59p. Wedstrijdbloemlezing.

Poëzie van Max Dendermonde is in o.a. deze bloemlezingen aangetroffen:

Nieuwe poëzie. J.M. Meulenhoff, Amsterdam, 1940.
Dichters van dezen tijd. Van Kampen & Zoon, Amsterdam, 1941 (14de druk).
Dichters van dezen tijd. Oogst 1940. Van Kampen & Zoon, Amsterdam, 1941.
Groningsche poëzie.  Balkema, Amsterdam, 1941.
Novellen en gedichten. VBBB, [Amsterdam], 1941.
Twee lentes. A.A.M. Stols, Rijswijk, 1941.
Dichters van dezen tijd. Van Kampen & Zoon, Amsterdam, 1941 (14de herziene druk).
Twee recht, twee averecht. De Driehoek, 's-Graveland, [1942].
Levende dichters. U.-M. "West-Friesland", Hoorn, 1946.
Dichters van dezen tijd. Van Kampen & Zoon, Amsterdam, 1947 (15de herziene druk).

Spiegel van de Nederlandse poëzie. Dl. 3: 1940-1955. Meulenhoff, Amsterdam, 1954.
Poëtisch akkoord. A.W. Bruna & Zoon, Utrecht, 1956.
Spiegel van de Nederlandse poëzie door alle eeuwen. Dl. 3: 1940-1957. Meulenhoff, Amsterdam, 1957 (herziene 2e herziene druk).
1 PK. De Arbeiderspers, Amsterdam, 1958.
Tweeërlei schriftuur, Em. Querido, 1958.

naar boven

Dichters en gedichten. Malmberg, 's-Hertogenbosch, 1965.
Doorbroken grenzen. Meulenhoff, Amsterdam, 1967.
Spiegel van de Nederlands poëzie 4. De hedendaagse dichters. Meulenhoff, Amsterdam, 1968.
Weerspiegeling. Van Goor Zonen, Den Haag/Brussel, 1969 (8ste herz. druk).

Lees eens een gedicht. Vroom en Dreesmann, Amsterdam, 1971.
Groot Gezinsverzenboek. Lannoo, Tielt/Amsterdam, 1976.
Nieuw Nederlands Haneboek. Querido/Vara, Amsterdam/Hilversum, 1977.
Lees nog eens een gedicht. Querido, 1979.

Ik ben genoemd meisje en vrouw. Lannoo, Tielt/Amsterdam, 1980.
Het land der letteren. Meulenhoff, Amsterdam, 1982.
Is dit genoeg: een stuk of wat gedichten. Elsevier Manteau, Amsterdam/Antwerpen, 1982.
200 Sonnetten. Sijthoff, Amsterdam, 1985.
Liefde is het enige. Novella Uitgeverij, Amersfoort, 1985.
Opwaartse wegen, een bloemlezing uit de poëzie der jong protestanten (1923-1940). Kok, Kampen, 1986.

naar boven

Inkt van dizze stad. Gemeente Groningen, Groningen, 1990.
Poezen in de poëzie, Elmar, Rijswijk, 1990.
Het dierbaarst. Kwadraat, Utrecht, 1990.
Amsterdam dus. Thomas Rap, Amsterdam, 1991.
Met mijn valies vol dromen. Vroom & Dreesmann, [Amsterdam], 1991.
Jantje zag een pruikje hangen. Ad. Donker, Rotterdam, 1991.
Groot verzenboek. Lannoo/Anthos, Tielt/Baarn, 5e herziene druk, 1992.
Maria. Contact, Amster­ dam/Antwerpen, 1993.
Dichten over dichten. Contact, Amsterdam, Antwerpen, 1994.
Dag in, dicht uit, Inmerc, Wormerveer, 1994.
Geen dag zonder liefde. De Bezige Bij/Poëziecentrum, Amsterdam/Gent, 1994.
Vanmorgen keek ik in de spiegel. Kwadraat, Utrecht, 1994.
Die dag in mei vergeet ik niet. Prometheus/Bert Bakker, Amsterdam, 1995.
Ik draag je in mijn hart. Kwadraat, Utrecht, 1998.
Groot verzenboek. Lannoo, Tielt, 8e herziene druk, 1998.
Ik ging naar Bommel om de brug te zien. Bert Bakker, Amsterdam, 1998.

naar boven

Seks. Uitgeverij 521, Amsterdam, 2001.
Zeeuws dicht. ADZ, Vlissingen, 2002.
Groningen. De stad in gedichten. Uitgeverij 521, Amsterdam, 2003.
Komrij's Nederlandse poëzie van de 19de t/m de 21ste eeuw in 2000 en enige gedichten. Bert Bakker, Amsterdam, 2004.
Vrede is eten met muziek. Van Gennep, Amsterdam, 2005.
Maar wat is dan liefde? BnM, Nijmegen, 2007.
Groningen. Stad, land en letteren. Stichting Achterland, Zeist, 2008.

Met dat hoofd gebeurt nog eens wat. Prometheus, Amsterdam, 2011.
De Nederlandstalige poëzie in pocketformaat, Compaan uitgevers, Maassluis, 2012.
De Nederlandse poëzie van de twintigste en de eenentwintigste eeuw in 1000 en enige gedichten. Prometheus, Amsterdam, 2016.

naar boven

---

Bronnen

Afkortingen: KBr en KBDH - Koninklijke Bibliotheek Brussel resp. Den Haag; LR - Lectuur Repertorium; PCG en PCNL - Poëziecentrum Gent resp. Nederland; s.n. / s.l. / s.a. - sine nomine / loco / anno = zonder naam [van uitgeverij] / plaatsnaam / jaartal.

* Foto uit: Nieuwsblad van het Noorden, 15-12-1989.
B. Eilders. Stamboom familie Eilders >> Titia Olthoff. 1997-2016.
https://www.genealogieonline.nl/stamboom-familie-eilders-is-samengesteld-door-b.-eilders/I81278.php

DBNL: Max Dendermonde
http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=dend001
Mats Beek: Max Dendermonde
http://www.schrijversinfo.nl/dendermondemax.html

J.G. de Haas. Het recht in de literatuur. Nieuwsblad van het Noorden, 14-06-1941. [met foto]
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010327931:mpeg21:a0178
Ed. Hoornik. Onzelfstandig dichterschap. Algemeen Handelsblad, 18-01-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000054298:mpeg21:a0046
** NN. Vijf novellen. De Telegraaf, 05-02-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110584176:mpeg21:a0139
NN. Plaatselijk nieuws. De Gooi en Eemlander, 11-11-1949.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011239578:mpeg21:a0027
Ab Visser. 't Peerd van Ome Loeks. De Arbeiderspers, Amsterdam, 1970. 109p.
Index van het boek (samenstelling NPE, 2014)
Max van Rooy. De zoete pijn van Amerika. Interview met Max Dendermonde. NRC Handelsblad, 03-09-1971. http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000032032:mpeg21:a0206
NN. Max Dendermonde op zoek naar het 'eenvoudige' Amerika. Nieuwsblad van het Noorden, 13-09-1975.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011017343:mpeg21:a0016
Trix Verhulst. Dubbelinterview met 'een vrouwvriendelijke man' en een 'vrouw die alles kan'. Het Vrije Volk, 09-08-1985.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010962199:mpeg21:p017
Rody Chamuleau. Max Dendermonde. Kritisch Literatuur Lexicon, augustus 1987.
Piet Piryns. Er is nog zoveel ongezegd. Vraaggesprekken met schrijvers. Houtekiet, 1988.
http://www.dbnl.org/tekst/piry001eris01_01/piry001eris01_01_0009.php
Gerlof Leistra. Max Dendermonde: een boek voor de stilte van Koekange. Nieuwsblad van het Noorden, 22-11-1989.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011018630:mpeg21:p013
Willem Paap. Winschoten als bron van een literair volkje. Nieuwsblad van het Noorden, 15-12-1989.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011018650:mpeg21:a0482
Kunstredactie Trouw. 'Max Dendermonde: van agressieve zuiplap tot levensgenieter'. Trouw, 26-03-2004.
http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/archief/article/detail/1749922/2004/03/26/Max-Dendermonde-van-agressieve-zuiplap-tot-levensgenieter.dhtml
Mannus van der Laan. Max Dendermonde: verteller in hart en nieren. Dagblad van het Noorden, 26-03-2004. Online in De krant van toen.
Hennie Lemein. Winschoten eerde Dendermonde. Dagblad van het Noorden, 26-03-2004. Online in De krant van toen.
Herman Sandman. Arcadia der Poëten. Het literaire leven in Groningen 1945-2005. Uitgeverij Passage, Groningen, 2008. 359p.

Lectuur-Repertorium. Deel 1. A.S.K.B., Vlaamsche Boekcentrale/Nederland's Boekhuis, Antwerpen/Tilburg, 1952.
Lectuur Repertorium 1952-1966. Deel 1. A.S.K.B./Nederland's Boekhuis, Antwerpen/Tilburg, 1968.
Lectuur Repertorium 1967-1978. Deel 1. Nederlands Bibliotheek en Lektuur Centrum/Katholiek Centrum voor Lectuurinformatie en Bibliotheekvoorziening, Den Haag/Antwerpen, 1980.

Boeken, brieven en/of materiaal van, over en/of aan Max Dendermonde bevinden zich in:

British Library, Londen
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Antwerpen
Groninger Archieven, Groningen
Koninklijke Bibliotheek, Brussel
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
Letterenhuis Antwerpen
Letterkundig Museum, Den Haag
Poëziecentrum, Gent
Poëziecentrum Nederland, Nijmegen

naar boven

---

deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners

© De Nederlandse Poëzie Encyclopedie, 2013-2016