versie: 16-12-2016 - redacteur: Bart FM Droog
Biografie | Dichtbundels |Bloemlezingen | Google | Bronnen

Reinold Kuipers Geboren te: Groningen 26-08-1914 Gestorven te: Amstelveen, 12-09-2005 Volledige naam: Reinold Kuipers Naamsvarianten: Rein Kuipers Pseudoniemen: Simon Coenen, P. Dorrius Kleine, Corn. de Rijp. Foto: © Koosje Sierman, 1988

Zie ook: Groninger dichters

Prozaïst, dichter, bloemlezer, uitgever, drukker.

Reinold Kuipers huwde circa 1953 met Tine van Buul (1919-2009).

Toen Reinold Kuipers vier jaar oud was overleed zijn vader. "Zijn moeder was met een kleuter en een baby (de toen pasgeboren latere kunstschilder Abe) vrijwel zonder middelen achtergebleven. Door kamers te verhuren had zij haar zoons toch nog wat kunnen laten leren, maar verder dan de HBS was onmogelijk."¹

Anton Korteweg: "Ter gelegenheid van de Groninger meikermis van 1930 verscheen een vlugschrift, toepasselijk Het pierement getiteld, met gedichten van de hand van een collectief dat zich al even toepasselijk Community Singing noemde, gedrukt door de later wereldberoemd geworden schilder-typograaf H.N. Werkman. (...) Reinold Kuipers, kocht het geschriftje op de genoemde kermis en schafte zich een paar maanden later het bundeltje De Zwanen en andere gedichten aan, uitgegeven door een kersverse Groningse uitgeverij met de Oud-testamentische naam Eben Haëzer."

Community Singing bestond uit Halbo C. Kool, J.C. Noordstar, Herman Poort en N.E.M. Pareau. De schrijver van Zwanen en andere gedichten was Noordstar. Na de oorlog brengt Kuipers herdrukken van werk van Noordstar en Pareau uit.

Reinold Kuipers, in 1970: "Ik ben als boekengek geboren. Als lettermaniak. Toen ik in Groningen van de HBS kwam en men mij vroeg wat ik wilde, zei ik: ik wil op een drukkerij werken. In 1932, midden in de crisis-tijd, werd ik via een kruiwagen [een oom], die toen nodig was, aangesteld op een boekdrukkerij als assistent van de bedrijfsleider. Ik stond dicht bij het drukken en ik heb er veel geleerd. (...) Op de drukkerij was ik corrector en ook leerde ik een beetje zetten."²

Rond 1935 komt hij te werken als tekstschrijver voor reclamebureau Van Borssum Waalkes. Eind 1936 verhuisde het bedrijf van Groningen naar Amsterdam. Kuipers verhuisde mee. Kuipers: "Ik was dichter. Als zodanig hanteerde ik de taal als tekstschrijver bij een reclame-bureau. Het was amusant werk en een uitdaging. Ook had ik belangstelling voor de typografie."

In 1937 verandert hij van werkgever. Hij wordt copywriter bij bureau Delamar. Als hij eind 1939 zijn congé krijgt, keert Kuipers terug naar Groningen. Hij vindt werk bij H.J. Prakke van uitgeverij Van Gorcum, die hem in dienst neemt als chef-corrector op de uitgeverij in Assen.

In de jaren dertig woonde hij in Groningen de literaire avonden van Dirk Verèl bij. Daar, en op andere plaatsen in de stad maakte hij kennis met onder anderen Hendrik de Vries, Alex Gans, Halbo C. Kool, Sjoerd Leiker, Martin Leopold, Ido Keekstra, Bert Nuver, Ab Visser, Max Dendermonde, A. Marja en Ferdinand Langen. Hij raakte in 1938 goed bevriend met Ab Visser, een vriendschap die in de jaren zestig in ruzie eindigde, nadat Kuipers geweigerd had een boek van Visser uit te geven.

Het bestaan in het Noorden kwam Kuipers, inmiddels aan Amsterdam gehecht, te benauwend over. In augustus 1940 fietst hij met Max Dendermonde en Albert Redeker naar het Westen, waar hij voorgoed zou blijven wonen.

Kuipers: "In de oorlog heb ik twee zaterdagmiddag-cursussen handzetten op de grafische school gevolgd. Je wilde boekjes maken. Ik deed dus iets aan boekverzorging. In de oorlog heb ik een paar klandestiene uitgaafjes gemaakt en uitgegeven. Mij interesseert vooral de creatieve kant van het vak".

Hij was toen werkzaam als reclamechef bij het concern van de Wed. Ahrend en Zoon. De directeur van Ahrend was een groot boekenliefhebber; met Kuipers maakte hij plannen om naast de bestaande Ahrend-uitgeverij van technische boeken (Kosmos) na de de oorlog een algemene uitgeverij te beginnen. Het kwam er niet van: op 1 mei 1946 treedt Kuipers in dienst bij uitgeverij De Arbeiderspers. Daar werkt hij als 'hoofd afdeling' tot in 1960.

In dat jaar wordt hij mededirecteur van uitgeverij Querido, waar hij tot september 1979 aan verbonden zal blijven. Met zijn vrouw Tine van Buul, die al vanaf 1946 bij Querido werkte. In 1958 was zij directrice van deze uitgeverij geworden. Reinold Kuipers en Tine van Buul, 1960 Fotograaf onbekend (uit NRC, 1993)

Fokas Holthuis: "In 1953 ging Reinold Kuipers (...) samen met zijn vriend en fondsauteur Simon Carmiggelt zelf teksten zetten en drukken. De private press De Zondagsdrukkers was een feit. Af en toe maakte Kuipers in z’n eentje ook een uitgave, vaak een vouwblad in een minieme oplage, als De Zondagsdrukker. Later kreeg Carmiggelt het te druk, nog weer later werd Kuipers bijgestaan door Jaap Meijer. Dit verklaart het verdwijnen en weer opduiken van de -s."³

Kuipers stelde meerdere bloemlezingen met werk van Groninger dichters samen, in 1941 de bloemlezing Groningsche poëzie (onder het pseudoniem Dorrius Kleine), en in 1990 de bloemlezing Inkt van dizze stad. Ook leverde hij het hoofdstuk over Groningen in Querido's letterkundige reisgids van Nederland (1982).

Op de vraag of het uitgeven van poëzie een zorgelijke zaak is, antwoordde hij, in 1970: "Betrekkelijk. Van de Verzamelde poëzie van Gerrit Achterberg hebben wij tienduizend exemplaren verkocht, die per stuk toch tussen de dertig en vijfendertig gulden kosten. Er wordt nu beslist meer poëzie gekocht dan vroeger. Het komt geregeld voor dat in betrekkelijk korte tijd vijftienhonderd exemplaren van een dichtbundel worden verkocht. Daarmee is het nog geen winstgevend object geworden."


Noten

¹ R. Boltendal. Em. Querido's Uitgeverij. Boekmakers. [Groot stuk over Tine van Buul en Reinold Kuipers]. Friese koerier, 26-05-1962,
² Herman Hofhuizen. De uitgever vertroetelt 'het kind' van de auteur. [Interview met Reinold Kuipers]. De Tijd, 23-05-1970.
³ Fokas Holthuis. Nieuwsbrief 566. Bibliophile drukken van Reinold Kuipers. Den Haag, [s.a.].

naar boven

Over Reinold Kuipers

Kees Fens. Allesbehalve in ruste. Ser J.L. Prop, Terhorst, 2005. [16]p. Geschreven t.g.v. van de negentigste verjaardag van Reinold Kuipers. - Opl. van 90 ex. verschenen in de Volkskrant, 26 augustus 2004

Ter herinnering aan Reinold Kuipers, Groningen, 26 augustus 1914 - Amstelveen, 12 september 2005. Teksten uitgesproken te Amsterdam De Nieuwe Ooster, 19 september 2005. Met een nawoord van Tine van Buul.  [s.n.], Amstelveen, 2005. [20]p.

Overgezet. [Gedichten vertaald door] Reinold Kuipers. Houtpers, Wageningen, 2008. [11] p.  Opl. van 93 ex.; 39 ex, gebonden in kardoes; 54 ex. ingenaaid

Reinold Kuipers De Boekvormer Querido / Athenaeum-Polak & Van Gennep, Amsterdam, 2009. 101p. Uitg. t.g.v. de jaarwisseling 2009-2010 voor de vrienden van Em. Querido's Uitgeverij en Athenaeum-Polak & Van Gennep. Levensbeschrijving.

Reinold Kuipers. Uitgever [Kernredactie Manu van der Aa ... et al. ; red. Jacqueline Bel ... et al.]. Zacht Lawijd, Hoogstraten, 2010. 235 p. ZL; jrg. 9, nr. 3 (juli-sept. 2010).  Uitgave in samenwerking met AMVC-Letterenhuis en Letterkundig Museum. Titel op omslag: Reinold Kuipers (1914-2005). Uitgever.

naar boven

Dichtbundels:
[alleen werken van 6 of meer pagina's zijn opgenomen]

Koud vuur. [Geïllustreerd door J.F. Doeve]. Balkema, Amsterdam, 1939. 38p.

Residu. Residu. [Eigen beheer], [Amsterdam], [1944]. 16p. Oplage 100 ex. Omslagvignet getekend door Abe J. Kuipers. Clandestien. De Jong nr. 471. Later gedeeltelijk opgenomen in Rendez-vous met een Remington, 1948. 

De broddellap. [Eigen beheer], [Amsterdam], [1945]. 20p. Oplage 100 genummerde ex. De Boekvink. Clandestien. De Jong nr. 469. Later gedeeltelijk opgenomen in Rendez-vous met een Remington, 1948.

Op losse schroeven. De Vuurslag,  Groningen, [1946].  [12] p. Oplage van 100 genummerde ex. Annotatie: "... H.N. Werkman ... heeft deze bundel in 1944 gezet".

Rendez-vous met een Remington. Gedichten. Met een naschrift van A. Marja. Bayard-reeks nr. 22. F.G. Kroonder, Bussum, 1948. 47p.

Een haar in de pen. [Front. van Peter Yvon de Vries]. De Lange Afstand, Zutphen, 1996. [23]p. Oplage van 45 ex. fl. 75,-. KB noemt K. Schippers als medewerker.

naar boven

Overige genres

Uitgeverij W.L. & J. Brusse en haar werk. Tentoonstelling ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de Koninklijke Nederlandse Uitgeversbond. Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum/Museum van het Boek, 's-Gravenhage, 1980. 15p. Uitgave naar aanleiding van de tentoonstelling in het Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum, 18 september tot en met 15 november 1980.

Kijk, Annie M. G. Schmidt. De schrijfster in beeld. [foto's Maria Austria ... et al. ; inl. door] Kees Fens; biografie [en bijschriften door] Reinold Kuipers. Querido, Amsterdam, 1984. 120p. Jaarboek Querido ; 37. Tentoonstelling Nederlands Theater Instituut, 25 mei t/m 28 oktober 1984. Uitgave in samenwerking met het Nederlands Theater Instituut.

Gerezen wit. Notities bij boekvormelijks en zo. Querido, Amsterdam, 1990. 183p. Bundeling van stukken over typografie en vormgeving tussen 1984 en 1988 verschenen in 'Het oog in 't zeil', 'De tijd' (1978) en 'WB cahier' (1986). Herdruk 2002 bij De Buitenkant, Amsterdam (bibliofiel?).

J. C. Noordstar. De zwanen & andere gedichten, & proza. N.E.M. Pareau. Sonnetten & andere gedichten, & proza. Verzorgd door Reinold Kuipers en Rudolf Escher. Querido, Amsterdam, 2000. Drie delen (71, 77, 70p.) in foedraal. Deze werken waren oorspronkelijk in 1930 verschenen.

naar boven

Bloemlezingen:

Door Reinold Kuipers (mede)samengestelde bloemlezingen

	Groningsche poëzie. Samenstelling Dorrius Kleine [=Reinold Kuipers]. A.A. Balkema, Amsterdam, 1941.
	De Stijgbeugel. Veertig verzen van nieuwe dichters. Bijeengebracht door Max Dendermonde, Reinold Kuipers en Garmt Stuiveling. De Arbeiderspers, Amsterdam, 1953. 59p. Wedstrijdbloemlezing.
	naar boven
	Inkt van dizze stad. Groningen in gedichten. Samengesteld door Reinold Kuipers. Gemeente Groningen, Groningen, 1990. 62p.

naar boven

Poëzie van Reinold Kuipers is o.a. in deze bloemlezingen aangetroffen:

Groningsche poëzie.  Balkema, Amsterdam, 1941.
Moderne Nederlandsche religieuze lyriek, De Tijdstroom, Lochem, [1942], 2de herziene druk.
Kompas der Nederlandse Letterkunde. De Bezige Bij, Amsterdam, 1947
Amsterdam bezongen. Meulenhoff, Amsterdam, 1947
De muze en het ambacht. VBBB, [Amsterdam], 1949.

Spiegel van de Nederlandse poëzie door alle eeuwen. Dl. 2: 1900-1940. Meulenhoff, Amsterdam, 1953.
Ongerijmde rijmen. Spectrum. Utrecht, 1954.
Apollo's reis door Nederland. Nijgh & Van Ditmar,'‘s-Gravenhage, [1956]
1 PK. De Arbeiderspers, Amsterdam, 1958.

Ongerijmde rijmen. Spectrum, Utrecht, 1960. 2de [=3de] herz. druk.

De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw. Bert Bakker, Amsterdam, 1979.

naar boven

De Stad. Een bloemlezing. Erven Thomas Rap, de Heerdt / Baarn, 1981.
Is dit genoeg: een stuk of wat gedichten. Elsevier Manteau, Amsterdam/Antwerpen, 1982.
De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw. Bert Bakker, Amsterdam, 1987 (8e herziene druk).
Het literaire tijdschrift Het Woord 1945-1949. De Bezige Bij, Amsterdam, 1987
Ons poëtisch dichtersland. Vroom & Dreesmann, Amsterdam, 1988.

De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw. Bert Bakker, Amsterdam, 1996 (10e herziene druk).
Lachen mag van God. Bert Bakker, Amsterdam, 1997.

Komrij's Nederlandse poëzie van de 19de t/m de 21ste eeuw in 2000 en enige gedichten. Bert Bakker, Amsterdam, 2004.

De Nederlandse poëzie van de twintigste en de eenentwintigste eeuw in 1000 en enige gedichten. Prometheus, Amsterdam, 2016.

naar boven

Bronnen

Afkortingen: KBr en KBDH - Koninklijke Bibliotheek Brussel resp. Den Haag; LR - Lectuur Repertorium; PCG en PCNL - Poëziecentrum Gent resp. Nederland; s.n. / s.l. / s.a. - sine nomine / loco / anno = zonder naam [van uitgeverij] / plaatsnaam / jaartal.

DBNL: Reinold Kuipers
http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=kuip016

Lectuur-Repertorium. Deel 2. A.S.K.B., Vlaamsche Boekcentrale/Nederland's Boekhuis, Antwerpen/Tilburg, 1953.
R. Boltendal. Em. Querido's Uitgeverij. Boekmakers. [Groot stuk over Tine van Buul en Reinold Kuipers]. Friese koerier, 26-05-1962, blz 14 en 16.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010689076:mpeg21:a0211
Lectuur Repertorium 1952-1966. Deel 2. A.S.K.B./Nederland's Boekhuis, Antwerpen/Tilburg, 1969.
Herman Hofhuizen. De uitgever vertroetelt 'het kind' van de auteur. [Interview met Reinold Kuipers]. De Tijd, 23-05-1970.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011235526:mpeg21:a0226
Ab Visser. 't Peerd van Ome Loeks. De Arbeiderspers, Amsterdam, 1970. 109p.
Index van het boek
Vera Illes. Het gaat goed met het Nederlandse boek. NRC Handelsblad, 14-04-1972.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000032068:mpeg21:a0232
Adriaan van der Veen. Ik hecht me enorm aan de auteurs. In gesprek met Reinold Kuipers. NRC Handelsblad, 23-08-1974.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000032985:mpeg21:a0171
Lien Heyting. Reinold Kuipers: we geven geen boeken uit, maar auteurs. [Inrterview met Tine van Buul en Reinold Kuipers]. NRC Handelsblad, 23-03-1979. (2 blz.)
Lectuur Repertorium 1967-1978. Deel 2. Nederlands Bibliotheek en Lektuur Centrum/Katholiek Centrum voor Lectuurinformatie en Bibliotheekvoorziening, Den Haag/Antwerpen, 1981.
Siem Bakker. Het literair tijdschrift Het Woord 1945-1949. De Bezige Bij, Amsterdam, 1987. 705p.
Marjoleine de Vos. Jij socialistisch meisje, je bent als een radijsje. interview met Tine van Buul en Reinold Kuipers. NRC Handelsblad, 20-08-1993.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000031082:mpeg21:a0187
Nieuwe Groninger Encyclopedie. Hoofdredactie P. Brood, A.H. Huussen jr. en J. van der Kooi. Bureauredactie M. Hillenga en G.E. de Vries. REGIO-PRoject uitgevers, Groningen, 1999.
Anton Korteweg. Jongens waren wij. Noordstar & Pareau. Ons Erfdeel. Jaargang 44, 2001.
http://www.dbnl.org/tekst/_ons003200101_01/_ons003200101_01_0171.php
Bart FM Droog. Reinold Kuipers. Poëziemarathonarchief, [Groningen], 2004-2008
http://www.epibreren.com/poeziemarathon/DICHTERS/kuipers.html
NN. In memoriam Reinold Kuipers. Groninger uitgever maakte Querido groot. Dagblad van het Noorden, 14-09-2005. Blz. 19.
Laurens van Krevelen. 'Levensbericht Reinold Kuipers'. Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden, 2006-2007. Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, Leiden 2008.
http://www.dbnl.org/tekst/_jaa004200701_01/_jaa004200701_01_0010.php
Herman Sandman. Arcadia der Poëten. Het literaire leven in Groningen 1945-2005. Uitgeverij Passage, Groningen, 2008.
Fokas Holthuis. Nieuwsbrief 566. Bibliophile drukken van Reinold Kuipers. Den Haag, [s.a.].
https://fokas.nl/2014/10/29/nieuwsbrief-566-reinold-kuipers/

Boeken, brieven en/of materiaal van, over en/of aan Reinold Kuipers bevinden zich in:

British Library, Londen
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Antwerpen
Groninger Archieven, Groningen
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
Letterenhuis Antwerpen
Literatuurmuseum, Den Haag
Poëziecentrum, Gent
Poëziecentrum Nederland, Nijmegen

naar boven

deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners

© De Nederlandse Poëzie Encyclopedie, 2013-2016