Nieuwe bloemlezingen. Op voorbeeld van Coster. Poëtisch jargon

Door G.H. 's-Gravesande

[Artikel met besprekingen van Stille opmars / Twee recht twee averecht en Moderne Nederlandsche religieuze lyriek]

(...) Anthony Bosman en C. Buddingh' hebben aan hun bloemlezing uit de hedendaagsche dichtkunst onder den titel Twee recht twee averecht een kort woord vooraf laten gaan. Daarin, zeggen zij, dat de jongeren in hun keuze sterk vertegenwoordigd zijn. Van de ouderen namen zij hen op, wier werk nog steeds invloed uitoefent op de jongere dichtergeneratie. (Van Heerikhuizen [de samensteller van Stille Opmars] beperkte zich tot Nyhoff en Vestdijk) "Immers hiermee werd een continu beeld gevormd, dat het algemeen begrip slechts ten goede kan komen. En de aandachtige lezer zal dan opmerken hoe vele lijnen in een punt samenkomen; lijnen die lopen van de oudere dichters naar de jongere, en ook tussen de jongeren onderling". (Van de ouderen zijn geplaatst Nyhoff, Greshoff, Marsman, Slauerhoff, Donker, Hendrik de Vries, Jan Engelman, Elsschot, Houwink, E. du Perron en Vestdijk). (...)

Het is een bloemlezing geworden, zonder eenige pretentie, waarin voortreffelijke verzen zijn opgenomen. Het aantrekkelijke - en dit heeft ze met de bloemlezing van Van Heerikhuizen gemeen - is, dat er ook niet eerder gepubliceerde gedichten in geplaatst zijn. Wat opvalt in de verzen van de dichters van den allerlaatsten tijd is, dat de liefde voor het sonnet - en in het algemeen voor den gesloten vorm - groot is. Laat mij besluiten met een gedicht over te schrijven van Koos Schuur, dat een typisch wrangen toon heeft en voor het eerst in deze bloemlezing wordt afgedrukt:

Zooveel verzen, zooveel persoonlijkheden. Hetzelfde euvel

Door Bertus Aafjes

"Twee recht, twee averecht" is de zooveelste bloemlezing uit het werk van dichters van dezen tijd en, om in de beeldspraak van den titel te blijven: men heeft er geen "steek" aan. Zij wil kennelijk weer eens het bestaan van de nieuwste generatie bewijzen. Er verschijnen echter zooveel bloemlezingen over de nieuwe generatie van de hand van leden dier generatie, dat men op den duur het idee krijgt, dat er iets niet in orde is met die generatie. Zij begint op een soort vreemdelingenlegioen te gelijken, van dichtende en dichterlijke menschen, wier kwaliteit men met kwantiteit wil bewijzen. Het is toch buiten kijf, dat de helft van de in dit bundeltje opgenomen poëzie niet door den beugel kan, door den beugel dan van 'n bloemlezing, welke zich ten doel stelt goede poëzie te leveren en niet een beeld van den tijd of iets soortgelijks.

Nogmaals, een bloemlezing is een verzameling goede poëzie en niet een verzameling bewijsmateriaal. Het boekje ziet er als volgt uit. Van 52¹ dichters werden 52 verzen opgenomen; 11 verzen daarvan zijn van 11 oudere dichters, die naar de gewoonte, als gangmakers fungeeren. Resteeren 41 verzen van 41 nieuwere dichters. Dichters genoeg dus. Maar als wij aannemen, dat de samenstellers het beste vers van deze 41 dichters opnamen, is het bedroevend te zien, hoe weinig werkelijk goede verzen er door de nieuwe generatie zij geschreven.

Maar wat is de nieuwe generatie eigenlijk? Volgens dit boekje alles, wat de laatste jaren met flair gepubliceerd heeft. Het is een ramp. (...)