Halbo C. Kool - Nederlandse Poëzie Encyclopedie

versie: 16-12-2016 - redacteur: Bart FM Droog
Biografie | Dichtbundels |Bloemlezingen | Google | Bronnen

Halbo C. Kool

Geboren te:
Groningen, 25-01-1907
Gestorven:
Vreeland, 26-05-1968
Volledige naam:
Halbo Christiaan Kool
Naamsvarianten:
H.C. Kool; Halbo Kool
Pseudoniemen:
Chris van Groningen, Oom Hik,
Lange Maarten/Meerten,
Van de Plant jr., S.O.S., Ad Interim,
Ad. Interem., Ad Int., J.H. Janzen Jr. (ook Jzn.), — C. —, Allan.
Mogelijk ook: Notator.

Zie ook: Groninger dichters

Dichter, prozaïst, biograaf, vertaler, journalist.

Halbo C. Kool was de tweede zoon van Halbo Kool (1873-1943) en Christina Kolle (1873 -1957). Hij was gehuwd en had tenminste één zoon.

Halbo C. Kools vader was de eigenaar van het dameshoedenmagazijn 'Maison Kool' in de bij de bevrijding van Groningen compleet verwoeste Stoeldraaiersstraat. Hij studeerde Frans en debuteerde op jonge leeftijd in De Vrije Bladen. Halbo C. Kool, circa 1940, over zijn eerste ontmoeting met H. Marsman, omstreeks 1922: "Met zijn steile kuif boven een schipperstrui — zoo zat hij op een divan, toen ik de kamer binnenkwam. Hij was een dichter, de eerste dichter, dien ik, vijftienjarige jongen, in mijn leven ontmoette, en ik bezat reeds een schoolschrift vol dicht en ondicht van mijzelf. Marsman moet toen voor in de twintig zijn geweest en student. Voor mij was hij een man, en weldra ook de meester, die mij inwijdde in de geheimen der poëzie. Dat is hij voor mij gebleven."

Met Herman Poort, Dirk Verèl, Hendrik de Vries, Jan Wiegers, Joh. Dijkstra en anderen richtte Halbo C. Kool in 1927 de Filmliga Groningen op.

Een jonge Halbo C. Kool.
Foto uit Utrechts
Volksblad, 28-07-1938.
Fotograaf onbekend.

Kool werd tot publiceren aangemoedigd door Hendrik de Vries en Marsman. Hij stond in nauw contact met de Groningse schildersvereniging 'De Ploeg'. Met J.C. Noordstar, N.E.M. Pareau en Herman Poort bracht hij in 1930 het door H.N. Werkman gedrukte boekje Pierement uit, onder de gemeenschappelijke naam 'Community Singing'.

Volgens Ab Visser werd het boekje door het viertal tijdens de meikermis van 1930 op straathoeken verkocht. Een van de kopers was de toen 15-jarige Reinold Kuipers, de latere Arbeiderspers-uitgever.

naar boven

Vredesbijeenkomst, 12 oktober 1935

Op Zaterdag 12 October a.s. organiseert het Landelijk Comité der Jongeren Vredes Actie te Groningen in de Remonstr. kerk aan den Coehoornsingel een openbare bijeenkomst, waar letterkundigen zullen getuigen tegen oorlog en militarisme. Sprekers zijn: Jozef Cohen, Halbo C. Kool, Elis. Zernike, Jef Last en Garmt Stuiveling (voorz. J. V. A.). Op 26 oktober sprak hij ook op een J.V.A. avond te Deventer, ditmaal met Anna van Gogh-Kaulbach, Elis. Zernike en Jef Last.

Voor de oorlog werkte hij als secretaris van dr. W.H. Wiardi Beckman, de hoofdredacteur van Het Volk / De Arbeiderspers te Amsterdam. Met Victor E. van Vriesland voerde hij redactie over De Peperbus-reeks van uitgeverij Bigot & Van Rossum, waarvan het eerste deel, het prozawerk Het gebit. De bedelares van Leo van Breen, in 1940 verscheen.

In 1942 was Kool enige tijd in Groningen, waar hij, bij een toevallige ontmoeting in de Herestraat, Ferdinand Langen en Ab Visser overtuigde géén lid te worden van de Kultuurkamer. Met Geert Lubberhuizen, Henriëtte van Eyck, en Sjoerd Leiker richtte Halbo C. Kool in 1944 uitgeverij De Bezige Bij op.

naar boven

Na de oorlog was hij enkele jaren hoofd van de uitgeverij van De Arbeiderspers. Hij werkte daarna ongeveer 16 jaar bij de nieuwsdienst van de Wereldomroep. Vervolgens was hij enige tijd vertaler bij de Europese Commissie in Brussel. In de jaren zestig presenteerde hij poëzie-avonden in het Mickery-theater in Loenersloot.

Herdrukken van door hem gemaakte literaire vertalingen werden tot lang na zijn dood uitgebracht. Zoals Georges Orwell's 1984 (1949), door Kool in 1950 vertaald, waarvan de 34ste druk in 1984 verscheen, of Georges Simenons Maigret - de recentste herdruk stamt uit 1996. In 2004 herdrukte Readers Digest zijn vertaling (uit 1937!) van Victor Hugo's De klokkenluider van de Notre Dame. Hij zette ook werk van Albert Camus, Heinz G. Konsalik, Leo Tolstoi en Stefan Zweig naar het Nederlands over.

Habo C. Kool was medewerker aan onder meer De Vrije Bladen, Het Venster, De Gemeenschap en Den Gulden Winckel.

Op zondag 26 mei 1968 benam hij zich van het leven op het westelijk einde van de Dirk A. Lambertszkade nabij Vreeland, gemeente Kortenhoef. Enkele dagen later werd hij gevonden.

Halbo C. Kool werd op 5 juni 1968 begraven op de Noorderbegraafplaats in Hilversum. Circa 2009 werd de grafsteen - met toestemming van de familie - weggehaald, maar het graf zelf werd niet geruimd.

naar boven

Erebegraafplaats Kunstrijk

De laatste tocht van Halbo C. Kool, september 2016

Op 2 september 2016 is hij als eerste kunstenaar herbegraven op Erebegraafplaats Kunstrijk, onderdeel van Natuurbegraafplaats 'De Utrecht' in Hilvarenbeek (NB). De erebegraafplaats is gereserveerd voor cultuurdragers, wier graven op begraafplaatsen elders in het land niet langer onderhouden worden.

Natuurbegraafplaats de Utrecht. De Scheidijk 1. Esbeek (Hilvarenbeek). Tel: 013-203.21.75. www.nbpu.nl

naar boven

Over Halbo C. Kool

Max Dendermonde. Twee wonderkinderen in en na de oorlog of Hoe Halbo C.Kool zogenaamd verraad pleegde aan de literatuur. Bosbespers/Ravenberg Pers, Oosterbeek, 1994 / 1995 [1994]. Omvang: 28 p. Rond de jaarwisseling 1994/1995 verschenen in een oplage van 150 ex. Over Halbo C. Kool en Louis Th. Lehmann.

Met dank aan Niels Bokhove.

naar boven

Dichtbundels:
[alleen werken van 6 of meer pagina's zijn opgenomen]

De tooverformule. Hijman, Stenfert Kroese & Van der Zande, Boekverkoopers, Arnhem, 1930. 15p. Druk: Boosten & Stols. Hijman, Stenfert Kroese & Van der Zande op titelpagina en in rood op omslag. Oplage: 200 ex. Bekroond met de Domprijs voor poëzie (jury: J.C. Bloem, Anton van Duinkerken en H. Marsman).

Het pierement. Door Community Singing [Community Singing is collectief pseudoniem van Halbo C. Kool, A.J.P. Tammes [=J.C. Noordstar], Herman Poort en H.J. Scheltema [= N.E.M. Pareau]. - Tekening op omslag mogelijk van Jan Wiegers]. [Werkman], [Groningen], [1930 of 1931]. Omvang: [16] p. Ab Visser, in 't Peerd van Ome Loeks (1970): '[Deze bundel verzen] had geen officiële status, zoals het Vrije Bladennummer [= Groningsche dichters, 1934], maar het was een frisse stunt, vooral omdat het door medewerkers tijdens de meikermis verkocht werd op straathoeken.'
http://www.geheugenvannederland.nl/?/nl/items/KBMI01:LblMeertens38302

Scherven. Gedichten. DVB [De Vrije Bladen. 2de schrift, 9de jaargang.]. "De Spieghel", Amsterdam, [1932]. 40p.

Roodboek. Pöeziealbum. Gedichten. Tandem Aliquando-reeks nr. 4. Onder redactie van Anton van Duinkerken en Halbo C. Kool. De Bezige Bij, Amsterdam, MCMXLVII [1947]. 75p. Oplage van 525 van 1-500 en van I-XXV genummerde exemplaren. Op Pannekoek Holland.

Sleutelromance. De Bezige Bij, Amsterdam, [1950]. 30p.

Morgengave voor meerminnen. Poëtisch Erfdeel der Nederlanden [P 61]. Vlaamse pockers. Heideland, Hasselt, [1968]. 80p.

Essaybundel over poëzie

Muze zonder corset. Tien thema's met variaties ter inleiding op de experimentele poëzie. C.P.J. van der Peet, Amsterdam, 1955. 155p.

naar boven

Bloemlezingen:

Door Halbo C. Kool medesamengestelde bloemlezingen

Nieuwste dichtkunst. Samenstelling C.J. Kelk en Halbo C. Kool. Uilenreeks nr. 1. Bigot en Van Rossum, Amsterdam, [1934]. Omvang: 72 p. Tweede, vermeerderde druk [1936]; 4de [vermeerderde] druk [c. 1938] 80p. 5de druk [1940]. 6de druk [1941]; 7de druk [c. 1942]. 80p. KU Leuven meldt ook een Vlaamse uitgave: Het Getij, Antwerpen-Mortsel, 1934.

Middel-Nederlandsche lyriek. Bijeengebracht door C.J. Kelk en Halbo C. Kool. De Uilenreeks nr. 3. Bigot en Van Rossum, Amsterdam, 1934. 78p. 2de en 3de druk [1941].

Klik op omslag voor grotere afbeelding

Moderne lyriek. Bijeengebracht door C.J. Kelk en Halbo C. Kool. Uilenreeks no. 16. Bigot en Van Rossum, Amsterdam, [1935]. 71p.; 4de druk [1941]; 5de druk [19??].

Stekelbaarzen en hekelvaerzen. Bijeengebracht door C.J. Kelk en Halbo C. Kool. Bigot & Van Rossum, Amsterdam, [1938]. Uilenreeks no. 32. 68p.

De liefde zingt in verzen. Bijeengebracht door C.J. Kelk en Halbo C. Kool. Uilenreeks no. 43. Bigot & Van Rossum, Amsterdam, 1941. 95p. [Dit NPE-lemma bevat informatie over herdrukken van de Uilenreeksbundels].

Het Vrij Nederlandsch liedboek. Uitgegeven in bezet Nederland, 1 april 1944. [Bijeengebracht door Jan H. de Groot, Han G. Hoekstra en Halbo C. Kool.] [De Bezige Bij, Utrecht], 1944. Tweede druk (gewijzigd? kleiner en minder pagina's) 1960. Zie over verzetsuitgaven van De Bezige Bij http://verzet.library.uu.nl/display.php?8

Gaston Burssens. Het neusje van de inktvis. Gekeurd door Karel Jonckheere en Halbo C. Kool. Stols, 's-Gravenhage, 1956. 299p. Bloemlezing uit het werk van Burssens.

naar boven

Poëzie van Halbo C. Kool is in deze bloemlezingen aangetroffen:

Erts. Letterkundige Almanak 1926. S.L. van Looy, Amsterdam, [1925].
Erts. S.L. van Looy, Amsterdam, 1927.
Erts. Strengholt, Amsterdam, 1929.

Prisma. De Waelburgh, Blaricum, [1930].
Kent uw dichters! Meulenhoff, Amsterdam, [1933].
In memoriam Herman Poort. De Haan, Utrecht, 1934.
Groningsche dichters. De Vrije Bladen, De Spieghel, Amsterdam, 1934.
Kristal. Letterkundige productie 1935. De Spieghel/Het Kompas, Amsterdam / Antwerpen, [1935].
Jonge most. Van Dishoeck, Bussum, [1936].
De Dichters van het Jaar. Bigot en Van Rossum, Amsterdam, 1937.
Kristal. Nijgh & Van Ditmar, Rotterdam, 1937.
Een wandeling door de Nederlandsche poëzie. Uitgeverij Ploegsma, Zeist, [1937].
Moderne Nederlandsche religieuze lyriek. De Tijdstroom, Lochem, 1938.
De dorstige dichter. Bigot & Van Rossum, Amsterdam, [1939].

naar boven

De liefde zingt in verzen. Bigot en Van Rossum, Amsterdam, 1941.
Dichters van dezen tijd. Oogst 1940. Van Kampen & Zoon, Amsterdam, 1941.
Moderne Nederlandsche religieuze lyriek, De Tijdstroom, Lochem, [1942], 2de herziene druk.
Dichters van dezen tijd. Van Kampen & Zoon, Amsterdam, 1941 (14de herziene druk).
Twee recht, twee averecht. De Driehoek, 's-Graveland, [1942].
Het vrij Nederlandsch liedboek. De Bezige Bij, Utrecht, april 1944.
Geuzenliedboek 1940-1945 (blz 35), Buijten & Schipperheijn, Amsterdam, 1945.
Levende dichters. U.-M. "West-Friesland", Hoorn, 1946.
Amsterdam bezongen. J.M. Meulenhoff, Amsterdam, 1947.
Dichters van dezen tijd. Van Kampen & Zoon, Amsterdam, 1947 (15de herziene druk).
Kompas der Nederlandse Letterkunde. De Bezige Bij, Amsterdam, 1947.

Dichters van dezen tijd. P.N. van Kampen & Zoon N.V., Amsterdam, 1950 (17de herz. druk).
Dichters van dezen tijd. P.N. van Kampen & Zoon, Amsterdam, 1951 (achttiende [herziene] druk).
De speelse muze. VBBB, [Amsterdam], 1952.
Balladen en refereinen. Het Spectrum, Utrecht/Antwerpen, 1953.
Spiegel van de Nederlandse poëzie door alle eeuwen. Dl. 2: 1900-1940. Meulenhoff, Amsterdam, 1953.
Kleine literatuurgeschiedenis in verzen. Wereldbibliotheek-vereniging, Amsterdam / Antwerpen, 1953.
Vandaag 1. Bruna, Utrecht, 1954
1 PK. De Arbeiderspers, Amsterdam, 1958.
Nederlandse poëzie van de 20ste eeuw. Het Spectrum, Utrecht / Antwerpen, [1958].

naar boven

V in Vers. Sijthoff, Leiden, 1965.
Dichters en gedichten. Malmberg, 's-Hertogenbosch, 1965.

Groot Gezinsverzenboek. Lannoo, Tielt/Amsterdam, 1976.
De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw. Bert Bakker, Amsterdam, 1979.
Nieuw declamatorium. Standaard, Antwerpen/Amsterdam, 1979.

Ik ben genoemd meisje en vrouw. Lannoo, Tielt/Amsterdam, 1980.
Poëziebrevier. De Fontein, Baarn, 1981.
Is dit genoeg: een stuk of wat gedichten. Elsevier Manteau, Amsterdam/Antwerpen, 1982.
Het land der letteren. Meulenhoff, Amsterdam, 1982.
Op versvoeten door Brussel. Manteau, Antwerpen, 1983.
Dichters bij De Bezige Bij 1944-1984. De Bezige Bij, Amsterdam, 1984.
Spiegel van de Nederlandse poëzie. Meulenhoff, Amsterdam, 5e editie, 1984.
Hij is reeds aan de overzijde. Thomas Rap, Amsterdam/Brussel, 1986.
De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw. Bert Bakker, Amsterdam, 1987 (8e herziene druk).
Het literaire tijdschrift Het Woord 1945-1949. De Bezige Bij, Amsterdam, 1987
V in Versvorm. Sijthoff, Amsterdam, 1988.

Amsterdam dus. Thomas Rap, Amsterdam, 1991.
De mooiste gedichten over Amsterdam van vroeger en later. Kok, Kampen, 1992.
Spiegel van de moderne Nederlandse poëzie. Meulenhoff/Kritak, Amsterdam/Leuven, 1992 (6e editie).
Groot verzenboek. Lannoo/Anthos, Tielt/Baarn, 5e herziene druk, 1992.
De Bezige Bij Bloemlezing Poëzie (sam. Eddy van Vliet). De Bezige Bij, Amsterdam, 1994.
Die dag in mei vergeet ik niet. Prometheus/Bert Bakker, Amsterdam, 1995.
Nooit heb ik wat ons werd ontnomen zo bitter, bitter liefgehad. Prometheus/Bert Bakker, Amsterdam, 1995.
Hand in hand in hand. Lannoo, Tielt, 1995.
De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw. Bert Bakker, Amsterdam, 1996 (10e herziene druk).
Groot verzenboek. Lannoo, Tielt, 8e herziene druk, 1998.

Trou moet blycken. Bert Bakker, Amsterdam, 2001.
Groningen. De stad in gedichten. Uitgeverij 521, Amsterdam, 2003.
Komrij's Nederlandse poëzie van de 19de t/m de 21ste eeuw in 2000 en enige gedichten. Bert Bakker, Amsterdam, 2004.
Spiegel van de moderne Nederlandse en Vlaamse dichtkunst. Balans, Amsterdam, 2005.

naar boven

Bronnen

Afkortingen: KBr en KBDH - Koninklijke Bibliotheek Brussel resp. Den Haag; LR - Lectuur Repertorium; PCG en PCNL - Poëziecentrum Gent resp. Nederland; s.n. / s.l. / s.a. - sine nomine / loco / anno = zonder naam [van uitgeverij] / plaatsnaam / jaartal.

Niels Bokhove (biograaf). E-mails 2013 en 2016.

DBNL: Halbo C. Kool
http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=kool003
NN. Filmliga Groningen. Het Vaderland, 07-07-1927.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010011025:mpeg21:a0228
NN. Domprijs voor poëzie 1930. Tilburgsche Courant, 24-05-1930.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010193887:mpeg21:a0075
NN. Tijdschriften. De gooi- en Eemlander, 14-06-1933.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011171178:mpeg21:a0142
NN. Jongeren Vredes Actie. Letterkundigen getuigen tegen den oorlog. Nieuwsblad van het Noorden, 09-10-1935.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010673714:mpeg21:a0037
NN. Jongeren Vredes Actie te Deventer. De Tribune, 25-10-1935.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010482068:mpeg21:a0079
NN. De Peperbus. Het Vaderland, 13-11-1938.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010018128:mpeg21:a0115
NN. Grote plannen van de Groninger studenten. Zaans Volksblad, 12-04-1939.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010944870:mpeg21:a0174
Halbo C. Kool. Kroniek van Kunst en Kultuur, c. augustus 1940; geciteerd in Het Vaderland, 17-08-1940
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010019205%3
Ampeg21%3Ap005%3Aa0090
NN. Gegapte schoonheid. [plagiaatbeschulding door fascisten]. De Weg. Nationaal Weekblad, 07-06-1941.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310422:mpeg21:a0034
NN. Halbo C. Kool overleden. Amigoe di Cuaçao. 01-06-1968.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643761:mpeg21:a0046
Kunstredactie. Halbo C. Kool overleden. Het Vrije Volk, 03-06-1968.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010956633:mpeg21:a0207
Ab Visser. 't Peerd van Ome Loeks. De Arbeiderspers, Amsterdam, 1970. 109p.
Index van het boek (samenstelling NPE, 2014)
Nieuwe Groninger Encyclopedie. Hoofdredactie P. Brood, A.H. Huussen jr. en J. van der Kooi. Bureauredactie M. Hillenga en G.E. de Vries. REGIO-PRoject uitgevers, Groningen, 1999.
Herman Sandman. Arcadia der Poëten. Het literaire leven in Groningen 1945-2005. Uitgeverij Passage, Groningen, 2008.
NN. Interview met biograaf Niels Bokhove. Gooi en Eemlander, 31 mei 2011.
http://www.gooieneemlander.nl/regionaal/gooivechtstreek/article15968173.ece

Boeken, brieven en/of materiaal van, over en/of aan Halbo C. Kool bevinden zich in:

British Library, Londen
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Antwerpen
Groninger Archieven, Groningen
Koninklijke Bibliotheek, Brussel
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
Letterenhuis Antwerpen
Literatuurmuseum, Den Haag
Poëziecentrum, Gent
Poëziecentrum Nederland, Nijmegen

naar boven

deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners

Webdesign Revan Barlas